Yellen en Bernanke vertellen iets belangrijks
18 juli 2017
Afgelopen week kwam de Fed-voorzitter Janet Yellen in het Amerikaanse parlement om daar het halfjaarlijkse verantwoording af te leggen aan de Amerikaanse volksvertegenwoordigers. Alle economen, analisten en journalisten volgden elk woord, elke pauze, elke zucht om te proberen te achterhalen wat de Fed de komende maanden zal doen op monetair terrein. Begrijp me niet verkeerd, ik was er één van. Maar terwijl ik naar Yellen luisterde, kon ik haar lezing een klein weekje eerder in Londen maar niet uit mijn hoofd krijgen. Die zei misschien wel meer over wat we kunnen verwachten van de Fed; niet alleen de komende maanden maar zelfs de komende jaren.
Op een vraag uit de zaal over financiële (in)stabiliteit en de gevolgen van alle maatregelen die zijn genomen in de afgelopen jaren, zei Yellen dat die maatregelen financiële instellingen ‘veiliger en gezonder’ hebben gemaakt. Betekent dat dat er nooit meer een financiële crisis zal optreden? ‘Nee, het zou waarschijnlijk te ver gaan om dat te zeggen, maar ik denk wel dat het stelsel veel veiliger is en ik denk niet dat we gedurende ons leven nog een financiële crisis mee zullen maken’, vervolgde de Fed-baas.
Ja, ik vond het verbazingwekkend dat Yellen zei dat het ‘waarschijnlijk’ te ver zou gaan om te zeggen dat financiële crises een relikwie uit het verleden worden: als de geschiedenis ons iets leert op dat gebied, dan is het dat ten eerste financiële crisis sinds jaar en dag bestaan en ten tweede, if anything, de laatste decennia váker voorkomen dan in de eeuwen daarvoor! Dat de aanvoerder van de Fed het dus niet voor onmogelijk houdt dat de maatregelen van de Fed en anderen genomen in de afgelopen jaren financiële crises voorgoed zullen voorkomen…ik kan dat niet anders dan als hoogmoed bestempelen en nog een bewijs voor mijn oude stelling dat de moderne centrale bankiers zichzelf echt als almachtige God beschouwen. Een cynicus zou wellicht zeggen dat die uitspraak een teken is van seniliteit bij de inmiddels 71-jarige Yellen.
Geen crisis tot minstens 2027
En toch is het bovenstaande níet wat ik het meest relevant vond u als lezer en bezoeker van (de site van) GoldRepublic. Nee, het relevante deel is het volgende.
Toen Yellen aangaf te verwachten dat we gedurende ons leven geen nieuwe financiële crisis mee zullen maken, moest ik onmiddellijk terugdenken aan mei 2014. Toen gaf haar voorganger, Ben Bernanke, een lezing waarin hij onder meer zei dat de Fed-rente niet zal normaliseren zolang hij nog leeft. Nu is het belangrijk te weten dat een normale stand van de Fed-rente ongeveer 4 procent is. De gemiddelde levensverwachting voor de Amerikaanse blanke man ligt rond 79 jaar.
Bernanke wordt 64 dit jaar in december. Gemiddeld genomen heeft hij dus nog 15 jaar te leven. Gezien zijn afkomst en het milieu waarin hij zijn leven doorgebracht heeft, is de kans groot dat zíjn levensverwachting significant langer is dan dat van de gemiddelde blanke Amerikaanse man. Zo komen we dus op nog een jaar of 20 voor Bernanke.
Voor de gemiddelde Amerikaanse blanke vrouw ligt de levensverwachting iets boven 80 jaar. Janet Yellen is 71, wat betekent dat zij nog, statistisch gezien, 10 jaar te gaan heeft. Wederom geldt echter dat gezien het milieu waarin zij haar leven doorbrengt, de kans groot is dat zij een langere levensduur zal hebben dat de gemiddelde Amerikaanse blanke vrouw, dus we zitten eerder op nog een jaar of 15 voor Yellen.
Laten we dit nu allemaal combineren met hun uitspraken. Als Bernanke zegt dat gedurende zíjn leven de Fed-rente waarschijnlijk niet zal normaliseren, zegt hij dat de kans zeer groot is dat de rente die de Amerikaanse centrale bank vaststelt tot minstens 2029 en waarschijnlijk tot 2034 abnormaal laag zal zijn!
Als Yellen zegt dat we gedurende ons leven geen nieuwe financiële crisis mee zullen maken, dan zegt zij dat de eerstvolgende crisis op zijn vroegst in 2027 te verwachten is. Hoewel…het kan zelfs veel later zijn dan dat, want Yellen had het niet over de rest van háár leven maar ‘ons’ leven!
Misschien denkt u nu ‘allemaal leuk en aardig en leuk gevonden, maar waarom is dit relevant voor mij?’. Nou, hierom. De enige manier waarop Yellen gelijk kan hebben is als Bernanke gelijk heeft! Hoezo? De enige manier waarop een crisis uit kan blijven, is als de centrale bank er inderdaad structureel voor zorgt dat de geldpersen op volle toeren blijven draaien door de rente structureel te laag te houden. Of om het anders te zeggen: een crisis is niets anders dan wanneer een ballon leegloopt. De enige manier een ballon vol te houden is daar niet in te prikken of er lucht in te blijven pompen. Erin prikken zou rentenormalisatie zijn en lucht erin blijven pompen de rente structureel te laag houden.Lucht pompen
Structureel lage rente ofwel een structureel te ruim monetair beleid, betekent toenemende kwetsbaarheid en uiteindelijk stijgende en wie weet hoge inflatie. En dát is natuurlijk iets wat voor edelmetalen een uitstekende omgeving is.
Overigens: ik heb niet zomaar geschreven dat de enige manier waarop Yellen gelijk kán hebben is als Bernanke gelijk krijgt en niet dat Yellen gelijk zál hebben. Waarom? Lucht blijven pompen in de eerder genoemde ballon is géén garantie dat de situatie niet zal verslechteren, lees dat er geen crisis los zal breken.
Om die ballon vol lucht te houden moet je na verloop van tijd steeds harder pompen. ‘Vertalen’ we dit naar de Fed, dan betekent dat dat om die fragiele stabiliteit te behouden, de bank steeds meer geld in de economie en op de markten moet pompen omdat in loop der tijd de effectiviteit afneemt. Om hetzelfde effect te verkrijgen is harder pompen nodig.
Het probleem is dat dat uiteindelijk wel eens tot zeer hoge inflatie kan leiden. Bovendien is het maar de vraag of dat lukt, vroeg of laat zal de maatschappij op de politiek dat niet accepteren. En zelfs als het lukt: boeren weten dat je water moet geven aan planten als je wilt dat ze groeien. Maar ze weten óók dat te veel water geven de planten net zo zal vernietigen als te weinig water geven. Zo ook met het nathouden van een economie en de financiële markten. Te lang te lage rentes zijn uiteindelijk ook dodelijk.
In zo’n omgeving met deze risico’s en een vrij grote kans dat de waarde van ons geld verder uitgehold wordt, moet ieder van ons zich afvragen: ‘wat ga ik doen met mijn vermogen: sparen, beleggen in aandelen en/of schuilen in die ene haven die sinds het begin der tijden een veilige haven bleek te zijn in turbulente tijden, edelmetalen?’.
