Wanneer we het QE-opkoopprogramma in perspectief plaatsen is het alsof de Fed iedere maand een bedrijf ter grootte van McDonalds opkoopt. De naar adem snakkende wereldeconomie ligt aan het infuus van de Amerikaanse geldpers.

Maar niet alleen de aandelen- en obligatiemarkten gaan gebukt onder de invloed van de ongelimiteerde portemonnee van Ben Bernanke. Ook de prijzen van de edelmetalen reageren op de nukken en grillen van de Fed. De markt vreest voor een eventuele mindering van QE en, als gevolg, een neerwaartse druk op effectenkoersen.

De vraag die ons vandaag bezighoudt is daarom: wat gaat er werkelijk met QE gebeuren en wat voor gevolgen heeft dit voor de goudprijs? Is goud inderdaad de reddingsboei in een stormachtige zee?

We beginnen bij het begin. De Verenigde Staten is de grootste schuldenaar in de geschiedenis van de wereld. Het Amerikaanse begrotingstekort bedraagt nabij de 650 miljard dollar in 2013, ondanks de historisch lage rentes. De Fed ziet ook dat de staatsschuld op den duur onhoudbaar, is en koopt daarom zelf de staatsschuld op. Voorheen kortlopende obligaties, nu langjarige obligaties. Dit doet men deels via het QE3-opkoopprogramma. Dit programma kent een omvang van 85 miljard dollar per maand, waarvan 45 miljard naar staatsobligaties vloeit.

De Amerikaanse centrale bank had geen keuze. De heren van de Fed houden graag de schijn van een almachtige kapitein op. De werkelijkheid is echter dat zij stuurloos op zee dobberen, overgeleverd aan de wil van de oceaan. Zij staan schaakmat. Hen rest geen andere optie dan chaos.

Zij kunnen de geldpers aanzwengelen om de staatsschuld te bekostigen of een hogere staatsrente toelaten die de VS tot faillissement dwingt. In andere woorden, zij kunnen zinken of vrijwillig van boord stappen.

De zee lijkt het komende halfjaar echter kalm te blijven. Men zal door het spreekwoordelijke oog van de orkaan varen. De financieringsbehoefte van de Amerikaanse overheid neemt namelijk af in de tweede helft van dit jaar. Enkele eenmalige meevallers betekenen— hoe ironisch ook — dat er minder noodzaak voor de geldpersen bestaat. De Amerikaanse overheid gaat dit jaar 30% minder nieuw Amerikaans staatspapier uitgeven ten opzichte van vorig jaar.

QE wordt dus afgebouwd, niet omdat de kapitein de koers wijzigt, maar omdat de wind het schip op een ander pad brengt.

Ook de markt neigt steeds meer naar deze uitkomst. Een enquete onder de met de Fed samenwerkende banken toont aan dat men een vermindering van 10 miljard dollar in de aankoop van staatsobligaties in september verwacht. Ook blijkt uit notulen van de Fed-vergadering in juli dat er draagvlak is voor een afbouw op korte termijn.

De afbouw van QE zal ongetwijfeld de goudkoers kunnen drukken. Maar de gevolgen van een afbouw zullen, veel belangrijker, in andere delen van de economie veel zwaarder worden gevoeld. De 10-jarige staatsrente liep de afgelopen maanden al op van 1,63% naar 2,91%, enkel naar aanleiding van de mogelijkheid dat QE afgebouwd zou worden, terwijl ook de Amerikaanse hypotheekrentes stegen.

Daarnaast zou er— net zoals in 2008 — een vlucht naar valuta en een correctie in aandelenprijzen kunnen plaatsvinden. Kortom, het economisch herstel zal van porselein blijken en in deugelen vallen zodra de Fed haar steun volledig intrekt.

De Fed tuimelt dan in een situatie die we kunnen bestempelen als een Mexican stand-off: de Fed is niet bij machte om haar grip op de economie te verminderen. Zodra men dat wel doet, dalen effectenprijzen en vertraagt de economie, wat de centrale bank wederom dwingt om de geldkraan open te draaien.

De Fed bevindt zich in een oplosbaar dilemma waarvan we de enige twee uitkomsten reeds besproken hebben: een nakend faillissement van de VS of het ongelimiteerd opkopen van staatsschuld.

Net zoals u hebben ook wij geen glazen bol. De kaarten zouden volkomen anders liggen indien de geo-politieke situatie uit de hand loopt. Het zou de Fed immers bijzonder goed uitkomen als de staatsuitgaven dit jaar plots oplopen, bijvoorbeeld door een militaire interventie in Egypte of Syrië. Een dergelijke onvoorziene gebeurtenis zou de Fed de perfecte uitweg bieden voor haar benarde situatie.

Men zou het perfecte excuus hebben om QE niet te verminderen maar te vermeerderen — uiteraard ten koste van de toekomst.