Veel hadden we niet verwacht van het tweedaagse overleg van de Federal Reserve afgelopen dinsdag en woensdag. Op 22 mei kondigde Bernanke immers reeds aan van plan te zijn om QE3 af te bouwen als de Amerikaanse economie zich verder stabiliseert. Als gevolg hierop hadden we afgelopen weken al een renteschok op de beurzen. Toch reageerden de markten zeer geshockeerd toen de Fed woensdagavond verkondigde om, zodra de werkeloosheid tot 7% is gedaald (i.p.v. de eerdere 6,5%), nog dit jaar het opkoopprogramma af te bouwen. De dollar steeg weliswaar als enige munt maar ook de rentes in de VS en Europa stegen aanzienlijk. Goud leed het meeste van de grote uitverkoop op de financiële markten en daalde met 3,5% naar het laagste punt van afgelopen 2,5 jaar naar $1.267,70 Toz.

Beleggers vrezen dat de tijden van goedkope leningen nu zeer binnenkort definitief voorbij zijn nu er zelfs al een einddatum van het opkoopprogramma bekend is. Enerzijds is het bijzonder dat alle beurzen rood kleurden omdat dit juist zou moeten betekenen dat het economisch beter zal gaan voor het bedrijfsleven. Anderzijds is het ook begrijpelijk dat beleggers zeer negatief reageerden. Immers, beleggers houden van liquiditeit en daar is Bernanke tot op de dag van vandaag noch de ongeslagen koning in. Daarnaast is het maar de vraag of de economische groei van de VS sterk genoeg is om als fundamental de beurzen te stuwen op de plaats van de ruime overvloed van liquiditeit.

Zelf achten we het zeer onwaarschijnlijk dat de Fed op korte termijn het opkoopprogramma zal afbouwen. Niet alleen zijn de groeiramingen overdreven positief ook sprak de reactie van de markten afgelopen week boekdelen. Logisch ook, want hoe kun je een kind zonder een beter alternatief uit een snoepwinkel krijgen? Vrijwel onmogelijk dus. Beleggers zullen hier hoe dan ook op tegenstribbelen. Immers zijn de financiële markten afgelopen jaren opgestuwd door uitzonderlijk actief monetair verruimingsbeleid van centrale banken terwijl dat prijsniveau absoluut niet gebaseerd wordt op economische cijfers. De marktindicatoren zijn nog steeds zwak en de markten zullen van de Fed eisen dat die de daling van inflatie serieuzer neemt.Hierdoor zal er een hele grote discrepantie tussen de reële economie en de financiële markten ontstaan. En dat is iets wat zelfs Bernanke zich niet zal kunnen veroorloven.

Tenslotte vragen wij ons af of zijn motivatie om het beleid te wijzigen wel gebaseerd is op de juiste beweegredenen. Bernankes tweede termijn als Fed-voorzitter loopt in januari 2014 af. Wellicht wil hij de wijzigingen nu al vervroegd inzetten zodat zijn opvolger niet direct dit soort zware beslissingen hoeft te nemen.

Niet alleen de edelmetalen staan op dit moment onder druk, ook de overige grondstoffen hebben met fors lagere prijzen te kampen. Aan de ene kant ondersteunen lagere kosten voor voedsel en energie het reële inkomen en de consumentenbestedingen. Aan de andere kant zal dit een grote negatieve impact hebben op landen die sterk afhankelijk zijn van grondstoffenexport. Hierdoor is de verwachting dat de wereldeconomie verder onder druk zal komen te staan. Pimco schreef vandaag in hun maandelijks rapport ook te verwachten dat de economische groei de komende drie tot vijf jaar zal afnemen en dat er juist kans zal zijn op een wereldwijde recessie. De volatiliteit van de wereldeconomie zal stijgen. Statistisch gezien vindt er elke zes jaar een recessie plaats. Daar de vorige van vier jaar geleden dateert, is de kans groot dat mede door de hoge huidige internationale schuldenlast komende anderhalf jaar in een recessie schuift.

Daar komt bij dat lage grondstofprijzen en de huidige lage inflatie juist eerder pleiten voor een latere aanpassing van het beleid van de Fed dan nu aangekondigd is. De wereldeconomie bevindt zich op dit moment in een vicieuze neerwaartse cirkel. Als er niet genoeg inflatie en groei is, moeten centrale banken de rente juist verder omlaag brengen (voor zover dat mogelijk is). Tenslotte is de participatiegraad op de arbeidsmarkt op dit moment nog aan de lage kant. Het is zeer aannemelijk dat de werkeloosheid niet zal dalen op het moment dat de economie aantrekt omdat er dan dus meer mensen tot de arbeidsmarkt zullen toetreden. Logischerwijs zal dit het reële werkeloosheidspercentage juist laten stijgen.

Met uitzondering van platina en palladium bleven de prestaties van edelmetalen afgelopen maanden achter. Van alle grondstoffen zijn goud en zilver op dit moment het meeste dupe van de neergaande markten. Beleggers mijden goud en zilver uit vrees voor een zuinigere Fed. Maar ook de zwakkere groeicijfers uit China en de explosieve verhoging op Chinees staatspapier droegen bij aan het negatieve sentiment. ETF securities vindt de zorgen over de zwakkere Chinese groei overdreven, net als de marktverwachtingen dat het ruime monetaire beleid in 2013 al gewijzigd zal worden. Het Amerikaanse herstel is nog in een te prematuur stadium en er is te weinig bewijs dat de inflatie stijgt.

Met name de toenemende krapte op de edelmetaalmarkt zal een belangrijke stimulerende rol voor edelmetalen spelen. ’s Werelds tweede grootste economie, China, zet al jaren in op goud. Dit jaar zullen ze naar verwachting alle records breken en naar verwachting eind 2013 ruim 1000 ton goud hebben aangekocht ten opzichte van 776,1 ton in 2012. De premies rijzen nog steeds de pan uit en de onlangs verhoogde importbelastingen in India en Sri Lanka hebben de goudmania ook nog niet kunnen remmen. Volgens World Gold Council verwachten Aziaten dat de goudprijs de komende 5 jaar juist een stijging verwachten en gebruiken de lage prijzen om massaal in te kopen. Ook is het wel zeer tekenend dat centrale banken afgelopen maanden hun massale aankoopkoers niet hebben gewijzigd. Immers beseffen zij als geen ander dat de vicieuze neerwaartse cirkel van de financiële markten op een bepaald moment opnieuw opgezet moet worden en dat goud daar een belangrijke rol bij zal spelen.

Toch is vandaag bekend geworden dat ’s werelds grootste future exchange company CME group, de marginverplichtingen op goud en platina vanaf maandag met 25% verhogen om verder speculaties te voorkomen. Op korte termijn zal het volgens het CPM zeer belangrijk zijn om te volgen hoe enthousiast beleggers zijn. Als zij de komende dagen nog steeds op signalen wachten van een verdere daling in de prijzen, zal dit op korte termijn al negatieve uitwerkingen hebben. De verhoging van de marginverplichtingen moet er juist aan bijdragen dat er minder gespeculeerd zal worden op lagere goudprijzen waardoor beleggers meer gestimuleerd zullen worden om ‘longposities’ in te nemen.