Hoewel een handelsbalans nuttige informatie kan opleveren, kan deze ook volledig verkeerd geïnterpreteerd worden. Zie Trump. Trump denkt dat een negatieve handelsbalans een ramp is. De keerzijde is overigens dat veel mensen (waaronder veel Nederlanders) denken dat een positieve handelsbalans een zegen is (immers, dat is wat het woord “positief” impliceert).

Laat ons een gedachte-experiment doen.

Neem de stad New York. Stel dat New York formele grenzen krijgt opgelegd en als apart land gezien wordt. Hoe ziet de handelsbalans van New York er dan uit?

Laten we eerst een blik werpen op de New Yorkse economie. Hoe ziet de samenstelling van het bruto product van de “Big Apple” er grofweg uit? Financiën (immers, de belangrijkste beurs ter wereld en de grootste afdeling van de Federal Reserve bevinden zich in New York), technologie, en toerisme.

Wat betekent dit voor New Yorks handelsbalans?

Die handelsbalans is enorm negatief. New York importeert overduidelijk al haar behoeften; de stad New York produceert geen energie, geen eten, geen fabrieksproducten, niets. Al deze zaken moeten geïmporteerd worden. Een negatieve handelsbalans is het gevolg.

Sterker nog, het kan zelfs zo zijn dat als we de Verenigde Staten ex. New York bekijken, dat de handelsbalans van de V.S. ineens positief is. De stad New York heeft het hoogste bruto product van alle andere steden in de wereld. Maar dat is stof voor later.

Wat gebeurt er als we ons in de schoenen plaatsen van een inwoner van New York en ons beklagen over het enorme handelstekort van New York met de Verenigde Staten? Wat gebeurt er als de burgemeester van New York op het briljante idee komt om een importbelasting op te leggen aan de Verenigde Staten?

Het gevolg voor New York in bovenstaand voorbeeld is duidelijk: niks goeds kan komen van een dergelijke importheffing. De inwoners van New York betalen nu meer geld om (import)goederen te bemachtigen en hebben daarom minder geld over voor andere zaken. De New Yorkse consumentenprijsindex stijgt. Amerikaanse “exporteurs” verliezen ook. Zij verkopen vanwege de prijstoename minder goederen aan New York dan voorheen. Het totale handelsvolume neemt af. Zowel de Verenigde Staten als het afgescheiden New York zijn slechter af.

De import zal netto dalen en de handelsbalans zal “verbeteren”: New York zal echter niet beter af zijn, maar slechter.

Nu was het voorbeeld New York/Verenigde Staten slechts een voorbeeld. Trump wil dit op veel grotere schaal invoeren met Mexico, China en zelfs Europa, belangrijke handelspartners voor de V.S.

Dit soort importbelastingen worden niet erg op prijs gesteld door de landen die naar de V.S. exporteren. Wat is de reactie van deze landen? Vaak wordt een importbelasting beantwoordt met een importbelasting. Het gevolg is duidelijk: nog minder handel, nog minder welvaart.

(De Grote Depressie werd “groot” vanwege de handelsoorlog die president Hoover ontketende als reactie op de recessie en de bankencrisis. Eind 1929 was het hoofddoel van de V.S., net als vandaag de dag, om "Amerikaanse banen te beschermen". Henry Ford probeerde Hoover te overtuigen van zijn ongelijk en noemde de importbelasting "economische stompzinnigheid". Na het invoeren van de importbelasting en nadat andere, hoofdzakelijk Europese, landen tegenmaatregelen namen, halveerden zowel de import als de export.)

Het lijkt er sterk op dat Mexico en China Trump's importbelastingen zullen beantwoorden met importbelastingen op Amerikaanse producten. Deja vú: de jaren '30 “all over again”.

Het enige wat we nog niet bekeken hebben is het effect van Trump´s protectionisme op de dollar. Wat gebeurt er met de dollar als Trump zijn zin krijgt en importbelastingen invoert om het grote spookbeeld van een negatieve handelsbalans te decimeren?

Een importbelasting betekent dat Mexicanen en Chinezen over minder dollars beschikken, waardoor de dollar ten opzichte van deze valuta zal stijgen. Sterker nog, Goldman Sachs berekende dat met een 20% importbelasting de dollar nog 24% kan stijgen.

De stijging van de dollar kan de prijsstijging van importproducten ietwat verzachten, al veranderen deze twee fenomenen (stijging van de dollar die de importbelasting compenseert) niet tegelijkertijd in dezelfde mate en met dezelfde snelheid.

Een president regeert niet in een vacuüm. Iedere president erft het beleid – goed of slecht – van zijn voorganger. En zo kan het gebeuren dat een president een economische neergang erft van diegene die hem voorging.

De erfenis van Obama is schrikbarend: een verdubbeling van de staatsschuld, acht jaar lang nulrentes, ineffectieve economische “stimulus”, meer regels en hogere belastingen.

Een vereffening van deze rekening, die Obama Trump nalaat, is onvermijdelijk. De schuld is er en de nulrentes zijn niet voor eeuwig. De afrekening krijgt Trump hoe dan ook op zijn bordje. Trump kan hoog of laag springen, maar dat zal niets aan de onvermijdelijke uitkomst veranderen.

Het protectionistische (en mercantilistische) beleid van Trump zal er echter voor zorgen dat de inflatie sneller zal toenemen in de Verenigde Staten, dat het levensonderhoud duurder zal worden, en dat de dollar in eerste instantie verder zal versterken.

Dat Trump óók nog eens de staatsschuld veel verder wil laten oplopen is de spreekwoordelijke druppel die de emmer doet overlopen: deze dodelijke cocktail zal ertoe leiden dat de rekening die Obama achterlaat veel eerder geïncasseerd gaat worden dan gedacht. En dat betekent inflatie, hogere (nominale rentes), economisch verval in de Verenigde Staten, een crash van de aandelenmarkt en – uiteindelijk – een hogere goudprijs.