De World Gold Council schrijft in haar jaarrapport dat de wereldwijde vraag naar goud in 2013 met 15% gedaald is naar 3.756 ton — het laagste peil in vier jaar.

De grootste daling van de goudprijs in 32 jaar deed vooral beleggers afhaken. Immers halveerde de goudvraag in indexfondsen van beleggers naar 773 ton in 2013. Die beursgenoteerde fondsen waren daardoor verplicht 881 ton goud te verkopen, terwijl ze in 2012 juist nog massaal goud kochten. Toch stond daar tegenover dat beleggers wel aanzienlijk meer fysiek goud kochten. Ze verhoogden hun aankopen van gouden staven en munten met 28% naar een recordhoogte van 1.654 ton. De vraag naar juwelen groeide met 17% naar 2.210 ton (grootste toename sinds 1997). Ook haalde China vorig jaar India in als grootste goudconsument. De vraag naar fysiek goud in China groeide met 32% naar 1.066 ton. De vraag vanuit India werd met name geremd door alle importrestricties en zag ‘slechts’ een stijging van 13% naar 975 ton.

Niet geheel verwonderlijk dus dat de goede start dit jaar als een verrassing kwam voor veel beleggers. De World Gold Council verwacht dat de markt in 2014 stabiliseert omdat ze een verandering in het gedrag van ETF’s sinds begin dit jaar zien. Het goede nieuws is namelijk dat het SPDR Gold Trust, de grootste goudtracker, eindelijk een instroom van nieuw geld sinds begin dit jaar kon melden. Maar ook de stijging van de goudprijs sinds begin dit jaar wijst in die richting.

De Comex-goudfutures sloten op dinsdag een rally van negen opeenvolgende dagen af op $1,324.40 /Toz. Dit was de langste rally sinds de zomer van 2011. Op woensdag daalden de goudfutures in Azië dan toch weer met 0,7% naar $1,315 per troy ounce terwijl de Dollar Index daalde naar een 7-daags dieptepunt. De S&P500 ralliede vervolgens met 2,32% afgelopen week en is nog maar 8 punten verwijderd van haar all-time high van afgelopen januari (de 15^e).

Zorgwekkend? Waarschijnlijk niet, volatiele koersbewegingen beginnen meer en meer de orde van de dag te worden. En deze keer zijn het niet de edelmetalen die de dupe zijn van de wispelturige beleggers of de op winst jagende hedgefondsen. De goudprijs steeg immers sinds begin 2014 reeds met 9% naar $1,314 per troy ounce, na de forste daling van ruim 28% in 2013. En de korte termijnvooruitzichten lijken zich positief te stabiliseren.

En toch zijn deze positieve vooruitzichten niet de enige beweegredenen om nu toch maar weer eens wat beter op de goudprijzen te gaan letten. Fysiek goud staat los van ons financiële systeem en is daarmee een veilige manier om vermogen van de huidige en nog komende financiële turbulentie te beschermen. En dat we een turbulente tijd tegemoet gaan is zeker…

Vorige week schreven we nog dat Draghi als belangrijkste taak op dit moment heeft om de kredietverlening binnen Europa weer op gang te krijgen. Welke stappen Draghi ook besluit te nemen, diverse banken hebben afgelopen week alvast preventief de spaarrentes voor de zoveelste keer verlaagd. BNP Paribas Fortis, ING, MoneYou en een aantal kleinere banken verlagen de rente op sommige van hun spaarrekeningen.

De banken rechtvaardigen de massale verlagingen doordat de combinatie van bescheiden groei in Europa en de lage inflatie zeer zorgwekkend zijn voor het voortbestaan (lees: winstgevendheid) van de banken. Verder beargumenteren de banken dat het krediet een bijzonder laag stijgingspotentieel vertonen en de binnenlandse vraag zeer zwak blijft.

Er kan natuurlijk in principe ook niets tegen deze argumentatie worden ingebracht, omdat het klopt. Maar de stagnerende economie en steeds groter wordende onrust in diverse landen in Europa vormen wellicht dan ook niet de kern van het probleem voor de Europese banken. Immers zijn de meeste munten in veel van de opkomende markten in waarde gedaald, wat de import uit die landen aanzienlijk goedkoper maakt. Dat gegeven, in combinatie met stagnerende groei en opvallend lage inflatie wijst erop dat Draghi niet anders kan dan de basisrente nog lange tijd erg laag zal houden. Aannemelijk is het zelfs dat de ECB de basisrente nog verder naar beneden toe bijstelt, van 0,25%  naar 0,10%.

Maar kijkend naar de opkomende markten… hoe groot is het blauwtje wat beleggers in opkomende markten eigenlijk kunnen lopen?

Azië heeft de wereld tot nu toe op zijn schouders gedragen, immers terwijl de wereld vertraagde waren de rendementen daar nog steeds bijzonder hoog. Maar nu China — goed voor 36% van de wereldwijde groei in 2013 — in vaart mindert, worden ook deze investeringsniveaus massaal door beleggers naar beneden bijgesteld.

En vertraging van de wereldeconomie en de dreigende deflatie is voor opkomende markten een zeer groot probleem. Zij zullen namelijk wanhopig hun exportgroei willen behouden en zullen hiervoor alleen het valutawapen kunnen inzetten. De opkomende landen zullen er alles aan doen om meer geld van beleggers richting de landen te lokken om zo hun economieën te laten groeien door hun export. Echter zullen ze dat alleen voor elkaar kunnen krijgen als de betreffende overheden stoppen met het verzwakken van hun munten en op zoek gaan naar hervormingen en een stabiele munt. Anders kunnen we een massale race naar de bodem verwachten, want het grootste probleem hierbij is dat we nu eenmaal niet allemaal tegelijkertijd een exportoverschot kunnen hebben. Er zal toch iemand moet importeren…En als de rest van de wereld verzwakt en deflatie probeert te bestrijden  blijven er niet veel landen over.

Vooralsnog hebben de opkomende landen met name profijt van hun lage lonen en capaciteit. Dit zal echter snel veranderen. Logischerwijs hebben de middenklasses in de betreffende landen inmiddels ook geroken aan alle mogelijkheden en verlangen zelf ook steeds betere en duurdere producten. Producten die vervolgens in de meeste gevallen geïmporteerd moeten worden waardoor de handelsbalansen schulden opbouwen. Schulden die vervolgens weer schreeuwen om aandacht van buitenlandse investeerders om het alsmaar groter wordende gat tussen de gestegen binnenlandse consumptie en de export te kunnen vullen.

Stevige hervormingen zijn als gevolg van deze economische veranderingen onontkoombaar. De opkomende landen moeten een beleid uit de grond zien te stampen, dat zich met name focust op een vermindering van de afhankelijkheid van de export. Alleen dan zullen zij het in de huidige economische omstandigheden kunnen redden.

Dat het nog lang zal duren voordat ze hier daadwerkelijk uit kunnen komen, is helaas duidelijk. En niet in de laatste plaats doordat veel van deze landen verkiezingen hebben in 2014, wat nu al voor zeer veel onrust veroorzaakt. Om een blauwtje te voorkomen, trekken veel beleggers op dit moment niet onterecht al massaal kapitaal weg uit de opkomende landen en aandelenmarkten.