De redenering is dat als het monetaire beleid nog ruimer wordt, bijvoorbeeld door de rente negatief te maken en/of opnieuw staats- en bedrijfsobligaties te gaan opkopen, de vraag naar goederen en diensten zal stijgen. Dat is gelijk aan hogere economische groei, iets wat doorgaans inflatie met zich mee omhoog trekt.

Er is maar één probleem: dat vertrouwde mechanisme lijkt voorlopig niet te werken. Grote kans dat een nieuwe ronde monetaire waanzin in het meest gunstige geval geen zoden aan de dijk zal zetten. Als het even tegen zit, kunnen de nieuwe ingrepen van de bank zelfs de groei verder schaden en een recessie waarschijnlijker maken!

Economische groei drijft voor een groot deel op consumptie van huishoudens. Die consumptie kan komen uit het inkomen of doordat huishoudens geld lenen om uit te geven. Elke verdiende euro kan of worden uitgegeven of gespaard. Anders gesteld: elke gespaarde euro is een euro die niet wordt uitgegeven. Toegegeven, in theorie is het zo dat als ik ga sparen, dat geld uiteindelijk, via mijn bank, terechtkomt bij iemand die het wil uitgeven. Die vlieger gaat tegenwoordig echter veel minder op dan voorheen.

Enerzijds omdat veel mensen tegenwoordig steeds meer spaargeld thuis houden en anderzijds omdat banken het niet allemaal kwijt kunnen aan andere huishoudens of bedrijven. Grote bedrijven financieren zich steeds vaker op de kapitaalmarkt, waar ze, tegenwoordig vaak gratis kunnen lenen. Kleinere bedrijven krijgen of geen lening of zien er van af vanwege een te hoge rente.

En omdat veel huishoudens in het Westen zeer hoge schulden hebben, zijn ze eerder bezig met oude schulden aflossen dan nieuwe aangaan. Als een econoom gesproken: het aanbod van spaargeld is groter dan de vraag ernaar. De oeroude economische wet, die van vraag en aanbod, zegt dan dat de prijs omlaag gaat. De prijs van het spaargeld is de spaarrente.

Een van de opvallende zaken van de afgelopen jaren is dat huishoudens op dalende spaarrentes hebben gereageerd door méér te gaan sparen. Dat oogt vreemd maar is eigenlijk te verklaren. Nu sparen niets oplevert, leggen velen meer geld opzij om in de toekomst alsnog uit te komen op het bedrag dat ze nastreven. Bovendien zien zij steeds meer negatieve berichten over hun pensioen, vooral in Nederland speelt dat, en sparen daarom meer om het verlies aan de pensioenkant op te vangen.

En dan is er nog een factor die geen al te grote rol speelt maar wel een grote rol kan spelen aangespoord door de ECB. Ik heb het over angst, meer precies angst voor de toekomst.

Hoewel veel mensen eigenlijk tevreden zijn met hoe het hen en economisch gaat, het consumentenvertrouwen in veel landen laat dat zien, kan dat door de acties van de Fed en de ECB veranderen.

Die, terechte, optimisten, zien immers de centrale banken nog meer absurde maatregelen nemen, waardoor ze kunnen denken dat er economische onheil op hen afkomt die zij niet maar de centrale bankiers wel zien. De Pavlov-reactie is dan om méér te gaan sparen. Dat op zijn beurt kan de economische vooruitzichten verslechteren, omdat meer sparen minder consumptie betekent.

Zo bezien kan het best zo zijn dat de economische groei een knauw krijgt, niet ondanks maar dankzij nieuwe renteverlagingen van de ECB en de Fed en andere maatregelen die het monetaire beleid nog ruimer maken. Veel huishoudens die zich momenteel geen zorgen maken om de toekomst, en terecht, gezien de economische groei, werkloosheid en loonstijgingen, kunnen juist somber worden door zulke acties.

Wat de ECB en de Fed doen is, mijn inziens, het beste te vergelijken met dat voor uw huis een paar brandweerwagens komen en uw huis genadeloos beginnen nat te spuiten uit vrees dat uw huis misschien over een jaar of zo in de fik kan komen te staan. De waterschade die wordt veroorzaakt wordt vervolgens gebagatelliseerd. Men doet er goed aan voor die tijd een goede verzekering tegen zulke waanzin af te sluiten.