Het jaarlijkse koopkrachtverlies is geen onvermijdelijk natuurverschijnsel, maar een beleidskeuze. Het is zeker niet 'normaal' dat de waarde van ons geld ieder jaar met meerdere procenten daalt.

Maar het grootste probleem van inflatie is niet dat de waarde van ons geld afneemt. Het grootste probleem van inflatie is dat de waarde van het geld nooit gelijkmatig — zoals het waterpeil — kan stijgen of dalen.

Dat zou enkel en alleen kunnen als onze geldtsaar — ECB-voorzitter Mario Draghi in ons geval — morgen aan iedereen honderd euro uitdeelt en als iedereen deze tegelijkertijd uitgeeft.

Maar in de echte wereld wordt het nieuw gecreëerde geld niet uitgestort over de bevolking, maar toegevoegd aan iemands banksaldo. Dit nieuwe geld betreedt de markt zodra deze persoon dit saldo uitgeeft. Pas later, wanneer de ontvangers van dit geld het op hun beurt uitgeven, stijgen de prijzen elders. Dit proces houdt aan totdat alle prijzen in een economie zijn bijgesteld aan het nieuwe geldaanbod.

Inflatie is dus een proces.

Een hoger waterpeil is geen goed metafoor voor inflatie. Inflatie kan beter geïllustreerd worden door een fles stroop uit te knijpen die zich vervolgens langzaam uitspreidt over de tafel.

Consumenten staan in een markteconomie aan het roer

De belangrijkste vraag in economie is hoe we de schaarse middelen die we tot onze beschikking hebben — zoals grondstoffen, arbeid en tijd — het efficiëntst kunnen inzetten om aan ieders wensen te voldoen.

De consumenten staan aan het roer  van een markteconomie. Door geld te besteden aan bepaalde producten en diensten en niet aan andere, sturen zij het gedrag van kapitalisten en ondernemers. Kapitalisten en ondernemers die de consumenten het beste tegemoetkomen boeken winsten, de rest lijdt verliezen.

Een markteconomie — of het kapitalisme — is het enige economische systeem dat de productie schikt naar de voorkeuren van consumenten.

Inflatie is inbreuk op consumentenmacht

Consumenten bepalen met hun gedrag wat, hoe, hoeveel, en door wie er geproduceerd moet worden. Deze consumentenvoorkeuren worden gecommuniceerd door middel van het prijsmechanisme. Prijzen — en in het verlengde daarvan, winsten en verliezen — laten kapitalisten en ondernemers zien waar consumenten willen dat zij hun aandacht en de beschikbare schaarse middelen op richten.

Maar het inflatieproces — zoals ik het hierboven heb uitgelegd — verstoort (relatieve) prijzen en daarbij de allocatie van bedrijfsmiddelen.

Als dat geld de economie binnentreedt, omdat een bank A nieuw geschept geld uitleent aan een ondernemer B en ondernemer B dit geld uitgeeft, gaan de prijzen in een bepaalde bedrijfstak omhoog. In één deel van de economie neemt de monetaire vraag toe, en de winstgevendheid in dit deel is hoger dan voorheen. Door deze hogere winstgevendheid ontstaat er een tijdelijke disbalans. Er gaan meer investeringen naar deze bedrijfstak, ondanks het feit dat er aan de consumentenvoorkeuren niets is veranderd.

Uiteindelijk, wanneer de inflatie zijn beloop heeft gehad, worden de verhoudingen in ere hersteld. Wanneer andere prijzen ook stijgen en de verandering in het geldaanbod weerspiegelen, blijken investeringen die gedaan werden in de bedrijfstak van ondernemer B verkeerd te zijn geweest.

Recessie is de oplossing, niet het probleem

In andere woorden, inflatie (en deflatie), gedefinieerd als vraag- en aanbodveranderingen in geld, leiden tot economische recessies. Het proces wat ik hierboven beschreef, vindt op een miljardenschaal plaats in onze echte economie, waarbij centrale banken doelbewust inflatie najagen, zonder te begrijpen dat zij hiermee recessies veroorzaken.

In deze zin zijn centrale banken pyromanische brandweermannen.

Zij steken het gebouw in brand en werpen zich vervolgens op als redders in nood. "The committee to save the world", schreef TIME Magazine zelfs op hun voorpagina over het bestuur van de Amerikaanse centrale bank, de Federal Reserve.

Nu begrijpt u wellicht ook dat recessies niet het probleem zijn, maar de oplossing. In een recessie worden de verhoudingen — de echte consumentenvoorkeuren — weer hersteld. Vraag en aanbod worden niet langer 'verstoord' door veranderingen in het geldaanbod.

Meeste inflatie vindt de weg naar de economie via de kredietmarkt

Eigenlijk gaat het probleem nog verder. Nieuw giraal geld (eigenlijk een schuldvordering die 'zo goed als geld' is) vindt namelijk haar weg naar de economie via de kredietmarkt.

De eerste prijs die het daarmee 'raakt', is de rente.

Het probleem hierbij is dat de rente fundamenteel is voor de waarderingen van bedrijfsactiva, omdat met een lagere rente alle toekomstige inkomsten, teruggerekend tot vandaag, ineens veel waardevoller zijn dan voorheen. Dit noemen boekhoudkundigen 'de tijdswaarde van geld'.

De rente is een van de belangrijkste prijzen in een economie, en momenteel de meest gemanipuleerde prijs.

Nieuw leed onvermijdelijk

Na 2008 schreef ik geregeld over de oorzaken van de recessie. Daarbij merkte ik op dat zonder monetaire hervormingen een herhaling van 2008 onvermijdelijk zou zijn, en dat ik waarschijnlijk over vijf of zes jaar weer dezelfde seminars als toen zou moeten geven.

En een herhaling van 2008 — de grootste economische recessie sinds de Grote Depressie — zal waarschijnlijk niet minder extreem zijn als toen, maar extremer. En dat komt voornamelijk omdat onze pyromaan en brandweerman in één zijn rol wel heel serieus neemt. Nog nooit waren rentes zo lang zo laag en wordt op zo een grote schaal het geldaanbod gemanipuleerd.

Ik zei daarom eerder dat we een 'top' in centraal bankieren hebben bereikt, net zoals de Dow Jones aandelenindex kan pieken. Vanaf nu zal het bergafwaarts gaan met de geloofwaardigheid van centrale banken en centrale bankiers. Als ik de ECB zou kunnen shorten, had ik dat al gedaan.

Het Mises Instituut Nederland organiseert op 28 en 29 augustus een cursus economie volgens de Oostenrijkse School, waarbij bovenstaande in meer detail wordt uitgelegd. Voor meer informatie klik hier.