Nietsvermoedend schommelden de goudprijzen afgelopen week rond de $1.750/ TOZ tot de koersen op woensdag opeens een snoekduik naar beneden maakten naar $1.1710/ TOZ. Direct na opening van Wallstreet regende het verkooporders op de beurzen waardoor goud het laagste punt van afgelopen 3 weken bereikte. Ook zilver bleef niet achter en daalde naar $33,80/ TOZ. Volgens Reuters was er tijdelijk speculatie over een “fat-finger mistake”. Echter bleek later dat een het ging om grote hoeveelheid “stop-loss orders” (circa 8000) van een aantal investeringsfondsen. Door het lozen van op papier circa 40 miljoen troy ounce zilver en circa 100 troy ounce goud zakte de prijs waardoor de verkopende partijen niet hun maximale winst konden behalen. Dit soort heftige bewegingen zijn niet ongebruikelijk voor de goud- en zilvermarkt en duiden op manipulatie. Ook de onzekerheden omtrent het uitblijven van afspraken over de aanpak tegen het Amerikaanse “Fiscal Cliff” en een daling in de dollarkoers droegen hun steentje bij. De euro profiteerde echter niet alleen van de Amerikaanse onzekerheid maar ook van de knopen die afgelopen maandagnacht door de Europese ministers van Financiën over Griekenland zijn doorgehakt. De kosten voor de uitstaande leningen aan Griekenland zijn gehalveerd, er wordt meer tijd gegeven om deze leningen terug te betalen en daarnaast wordt er opnieuw een lening verstrekt van 34,4 miljard euro. Welke uitwerkingen dit daadwerkelijk in de praktijk zal hebben valt nog te bezien, maar beleggers reageerden in elk geval positief op deze ontwikkelingen en verschoven de focus weer terug naar Amerika.

Ondanks deze kortstondige daling is goud al een aantal jaar aan een flinke opmars bezig is. In 12 jaar tijd is de goudprijs inmiddels verzevenvoudigd, waarbij goud in september 2011 tegen de hoogste koers van $1920/ TOZ verhandeld werd. Afgelopen jaar is de goudkoers met ruim 10% gestegen. Volgens de World Gold Council had deze stijging voornamelijk te maken met de enorme toename in vraag naar gouden juwelen vanuit China en India. De vraag naar juwelen neemt namelijk meer dan 50% van de totale goudvraag op zich. Daarnaast is de wereldwijde vraag van het investeren in goud in de afgelopen 10 jaar verdubbeld naar 38% van de totale vraag doordat baargoud wordt beschouwd als veilige haven in onzekere tijden. Investeerders zien goud als een van de weinige hedges tegen inflatie als gevolg van de enorme toename van de schulden in Westerse landen. De resterende vraag naar goud komt met 12% voornamelijk uit technologiebedrijven zoals uit de halfgeleiderindustrie. Maar ook zilver verdient een ereplaats in het rijtje beste performers grondstoffen. Zilver is afgelopen jaar namelijk met een ruime 20% gestegen. Ook uit cijfers van de U.S. Commodity Futures Trading Commission blijkt dat het aantal hedgefondsmanagers dat afgelopen twee maanden speculeert op hogere zilverkoersen vertienvoudigd is. Op korte termijn zien fondsmanagers verhoogde inflatie waardoor ze verwachten dat de zilverprijs naar $43/ TOZ zal stijgen. Niet alleen door stijgende inflatie, maar ook door de industriële vraag en de bruikbaarheid van zilver als monetaire hedge zorgen voor de verhoogde aantrekkelijkheid van het edelmetaal.

Dat centrale banken al ruim anderhalf jaar het voordeel van baargoud weer in zien, wordt ook steeds duidelijker. Achter de schermen worden er tonnen goud aangekocht. Gezamenlijk kochten zij tot en met september 2012 weer 373,9 ton goud aan. Naar verwachting zal dit nog voor het einde van het jaar stijgen tot zo’n 500 ton. Netto aankopen van centrale banken op deze schaal hebben we sinds de jaren 60, voordat de voormalige president Nixon de goudstandaard los liet, niet meer waargenomen. Opvallend is dat het naast westerse banken ook voornamelijk de centrale banken van de opkomende markten zijn. De grootste netto aankopen worden gedaan vanuit de Latijns Amerikaanse landen, Centraal Aziatische landen en het Verre Oosten. Deze landen hielden tot op heden lage goudreserves aan (max 10%). Toch komt daar nu verandering in. Volgens het IMF kocht landen als Rusland 0,4 ton, Kazachstan 7,5 ton en Brazilië maar liefst 17,2 ton aan. Brazilië, als grootste speler in de Latijns Amerikaanse economie, heeft daarmee zijn goudeigendom voor de tweede maand op rij verhoogd tot 52,5 ton: een recordniveau in de afgelopen 11 jaar. De belangrijkste reden, diversificatie van de internationale reserves, onzekerheid over de waardevastheid van de Europese en Amerikaanse staatsobligaties en spreiding van valutarisico’s van de Euro en de Dollar.

Naast de diversificatie van de internationale reserves en spreiding van valutarisco’s is er nog een andere hele belangrijke reden te noemen waarom centrale banken massaal goud inkopen. Al enige tijd vinden er namelijk onderhandelingen plaats tussen toezichthouders en centrale banken over de kapitaaleisen die in het kader van Basel III geëist worden. Basel III staat voor het samenwerkingsakkoord tussen banken betreffende de internationale standaarden voor kapitaaleisen van banken dat is opgesteld door de Bank for International Settlements (BIS). Omdat banken echter grote moeite hebben met de nieuwe forse kapitaaleisen is op dit moment Basel II nog van kracht en worden de nieuwe regels van Basel III tot 2019 gefaseerd ingevoerd. Op dit moment heeft fysiek goud een Tier 3 status in het eigen vermogen van kredietinstellingen en dus nog een ondergeschikte functie. Doordat de enorme waardestijging van goud sinds het begin van deze eeuw eisen banken echter dat goud een hogere status moet krijgen. Banken willen bewerkstellingen dat goud zo snel mogelijk een Tier-1 status krijgt en dus 100% mag meetellen aan het eigen kernkapitaal om zo de buffers van de banken aanzienlijk te verhogen. Het is aannemelijk om te stellen dat zodra goud volledig tot het kernkapitaal van banken mag worden meegeteld, de goudprijs aanzienlijk verder kan stijgen in prijs. Immers, hoe hoger de goudprijs, hoe meer kernkapitaal banken hebben, hoe meer leningen zij uit mogen hebben staan. Het is dus niet geheel onbegrijpelijk dat centrale banken al anderhalf jaar een voorschot op deze ontwikkelingen nemen en grote posities goud aankopen.