Met deze woorden impliceert Lane dat de ECB een hoge mate van controle over de inflatie in de eurozone heeft. Dat dat niet het geval is, blijkt uit zijn woorden zelf! Immers, als de ECB een hoge mate van controle zou hebben, dan zou de inflatie niet langdurig te laag zijn geweest! En, breder getrokken, zou de bank sinds de oprichting voldoen aan de inflatiedoelstelling. Dat is sinds 1999 eigenlijk nooit het geval geweest.

Lane erkent dat want verderop zegt hij dat “het vaak is voorgekomen dat de inflatie te hoog is geweest” iets waaruit volgens hem blijkt dat “2 procent doelstelling eigenlijk niet gezien wordt als plafond.” Behalve dat ik het wereldvreemd vind dat Lane zo laconiek doet over dé taak van de bank, staat er ook eigenlijk dat de financiële markten de bank ongeloofwaardig vinden. Voor een centrale bankier zou dat een uiterst zorgelijke constatering moeten zijn en géén reden laconiek erover te doen!

De historisch lage rentestanden op de kapitaalmarkten konden natuurlijk niet onbesproken worden in het interview. Wat Lane ‘amazing’ zei te vinden over vorig jaar, is dat de staatsschulden omhoog zijn gespoten maar de rentes zijn gekelderd. Amazing dus, ofwel wonderlijk, volgens Lane. Wonderlijk houdt in dat je ergens gene verklaring voor hebt. Dat de rentes op staatsobligaties zijn gedaald tegelijkertijd als dat de ECB elke beschikbare staatsobligatie opkocht, dat is natuurlijk puur toeval, het laatste heeft niets met het eerste te maken!?

Hoe verbijsterend de bovenstaande passages ook waren, de mooiste twee moesten toen nog komen. Over de uitzonderlijke mate van steun voor de economie uit onder meer de monetaire hoek, zei de Ier dat “je als beleidsmaker ruimhartig met de steun kunt zijn omdat het slechts voor een korte periode is.” De ECB is al bijna 10 jaar bezig met 0 procent rente, negatieve rente en opkopen van alles wat los en vast zit. De ECB heeft als opdracht voor prijsstabiliteit op middellange termijn te zorgen. Als 10 jaar korte termijn is voor de bank, moet ze dat voor prijsstabiliteit in 2035 of iets dergelijk zorgen!? Wat natuurlijk geen probleem is met die volledige controle die ze, getuige de woorden van Lane, heeft.

En dan…aan het einde gingen het ook over of de bank doet aan iets wat ‘yield curve control’ doet ofwel rentes van alle looptijden onder een zekere waarde houden. Wat had Lane daarover te zeggen? “Onze doelstelling is in feite te zorgen dat de rentes niet vooruitlopen op de economische ontwikkelingen.” Het is geen yield curve control in de zin dat de ECB de rentes onder een zekere waarde wil houden, zei Lane. Nee, het is een dynamische versie ervan, welke rente goed past is een functie van de ramingen van de ECB over inflatie en groei. Pardon!?

De ramingen van de ECB over inflatie en economische groei zitten er niet alleen altijd naast maar behoorlijk naast en dan ook nog zonder enige consistentie, dat wil zeggen, de bank schat beide dan weer te hoog en dan weer te laag is. Zeg ik niet, zeggen vele onderzoeken erover inclusief van de ECB zelf!  Hoe je dan de juiste stand van de rente kunt bepalen als functie van inflatie- en groeiramingen, is mij een raadsel.

En over “onze doelstelling is te zorgen dat de rentes niet vooruitlopen op de economische ontwikkelingen”: In de eerste plaats kan ik me niet herinneren dat het Verdrag van Maastricht dat als doelstelling voor de ECB noemt. Ten tweede: financiële markten lopen op economische ontwikkelingen vooruit. Dus als ze betere economische tijden verwachten, lopen de rentes op. Als Lane zegt dat de ECB als doel zorgen dat de rentes niet vooruitlopen op de economische ontwikkelingen, dat staat er simpelweg dat de bank de marktwerking willens en wetens uitschakelt. De centrale bank die de marktwerking uitschakelt en 25 mensen die oprecht menen dat ze beter dan de markt weten wat de juiste rente is, élke rente dan wel te verstaan. De verschillen met de centrale bank in de Sovjet-Unie destijds zullen er ongetwijfeld zijn, als u ze vindt mail me even.

Dit soort monetaire wartaal, want dat is het, zie ik als een teken dat de ECB het eigenlijk ook niet meer weet. De uitkomsten van de vergadering van het bestuur van de bank onderstreepten mijns inziens dat vermoeden.

Neem het besluit om een deel van de geplande aankopen van staats- en bedrijfsobligaties naar voren te halen zodat de bank in het tweede kwartaal extra veel schuldbewijzen kan hamsteren. Dit in reactie op stijgende langetermijnrentes. Als je iets wilt doen daaraan dan was het logischer geweest het totale bedrag op te krikken. Dat dat niet gebeurt, zegt mij dat er binnen het bestuur van de bank onenigheid bestaat daarover. Met stijgende inflatie kan dat de komende maanden tot nogal wat interessante vergaderingen leiden.

Niet dat de ECB de monetaire koers zal wijzigen overigens, een te grote meerderheid voelt daar niets voor ook als de inflatie verder klimt.

De inflatie stijgt vooral door tijdelijke factoren zoals een hogere olieprijs, aldus de bank. De geldontwaarding zal door de hogere olieprijs de komende maanden waarschijnlijk verder klimmen, maar de ECB zal daar doorheen kijken, omdat ook dat een eenmalige, statistische factor is. In beleidstermen: een minder ruim monetair beleid zit er dit jaar niet in. Sterker, een minder ruim beleid is voor het einde van 2023 niet te verwachten. Dat is wat af te leiden is uit het feit dat de inflatieraming van de ECB voor 2023 ongewijzigd is gebleven op 1,4 procent, wat veel te laag is gezien de doelstelling van circa 2 procent.

De inflatieraming voor 2023 is veel belangrijker dan die voor 2021 en 2022, aangezien het in de monetaire wereld een gangbare stelregel is dat tussen het moment van beleidsverandering en het effect op inflatie zo'n 1,5 tot 2 jaar zit. Door de inflatieraming voor 2023 onveranderd te houden, ondanks de fors hogere olieprijs, verstuurt de ECB ons allen een soort monetaire codebericht. De bericht zegt dat het beleid ongewijzigd blijft.

Houd voor de komende maanden wel rekening met een kakofonie uit Frankfurt, iets wat voor onzekerheid kan zorgen. Onzekerheid, daar houden de financiële markten niet van. Behalve misschien de edelmetalenmarkten dan.

De ECB herhaalde onlangs dat ze voor gunstige financieringsvoorwaarden wil zorgen. Allemaal leuk en aardig maar de markt moet dan wel weten wat de bank verstaat onder ‘financieringsvoorwaarden’ en natuurlijk ook wanneer die ‘gunstig zijn’.  Pas als de markt antwoorden op die vragen heeft, kan die een inschatting maken over het toekomstige beleid van de bank.

Luisteren naar de antwoorden op die vragen door Christine Lagarde, president van de bank, was een regelrechte linguïstische marteling.

Bij het geven van antwoorden op die vragen, vlogen termen als upstream, downstream, meerdere facetten, anker, kompas en holistisch oor de zaal. Iemand die halverwege de persconferentie was ingevallen, had zomaar het idee kunnen krijgen aanwezig te zijn bij de tewaterlating van een nieuwe bootsoort, of eventueel de ingebruikname van een nieuw olieplatform, en zeker niet naar een persconferentie over monetair beleid te luisteren. Ik ben er vrij zeker van dat niemand nu weet wat de bank onder gunstige financieringsvoorwaarden verstaat, en ik vraag me oprecht af of de bank het zelf wel weet.

Op de vraag op welke rentes de bank vooral let, zei Lagarde te kijken naar rentes op staatsobligaties, bedrijfsobligaties, leenvoorwaarden bij de banken en veel meer. Een beetje onder druk gezet, zei ze dat de focus niet op een bepaald deel van de rentecurve ligt, maar dat de ECB naar de gehele curve kijkt, waarna ze plechtig zei: “We doen niet aan yield curve control, we zorgen voor gunstige financieringsvoorwaarden.”

Yield curve control is het beleid dat erop gericht is de rentes van alle looptijden onder een bepaalde waarde te houden. Wat ze impliceerde, was dat yield curve control (YCC) en gunstige financieringsvoorwaarden twee verschillende beestjes zijn. Sluw, want in de praktijk zijn het synoniemen! Wie de financieringsvoorwaarden gunstig wenst te houden, zorgt ervoor dat de rentes niet stijgen.

Met de uitspraak "We doen niet aan yield curve control, we zorgen voor gunstige financieringsvoorwaarden", aangevuld met termen als upstream, downstream, holistisch, meerdere facetten, anker en kompas probeerde Lagarde voor elkaar te krijgen iets te zeggen en veel vage, nietszeggende termen gebruiken in de hoop dat niemand het begrijpt maar dat niet durft te zeggen uit vrees onkundig over te komen.

Daar is de Française niet in geslaagd: wie goed luisterde hoorde duidelijk dat de bank de facto wel degelijk aan yield curve control doet. Als je als centrale bank de aankopen van staats- en bedrijfsobligaties versnelt op het moment dat de rentes stijgen, dan ben je als bank gewoon aan het YCC-en. De ECB wil elke rente die stijgt meteen omlaag knuppelen, maar mevrouw Lagarde zegt doodleuk: "We doen niet aan yield curve control." Right. Zoals Messi niet aan scoren doet als hij in het veld staat.

Eerlijk gezegd moest ik na de persconferentie even bijkomen. Ik ben heel wat vaagheid en linguïstische abracadabra van centrale banken gewend, maar wat Lagarde vandaag deed, sloeg werkelijk alles. Wat moest ik van de persconferentie maken, vroeg ik me af. Mijn kopje koffie was half leeg, toen ik het antwoord vond. Ik denk dat de ECB het niet meer weet. Daarom doet de bank maar wat, waarbij dat maar wat doen neerkomt op meer van hetzelfde omdat iets anders doen in feite toegeven zou zijn dat de bank fout zit.Lagarde probeerde de buitenwereld te overtuigen dat er een weldoordacht plan achter het ECB-beleid zit, maar dat plan is er niet, vandaar die termen als upstream downstream etc. Die termen moeten allemaal de afwezigheid van een plan verhullen. Als je echt weet wat je aan het doen bent, dan heb je vage, nietszeggende woorden niet nodig.