Het afgelopen jaar kenmerkte zich door de sterke ‘positieve’ correlatie tussen de liquiditeitsinjecties van de Fed en de wereldwijde koers-winstverhoudingen. De vraag is dan, wat gaat 2014 ons brengen en zullen we ook op eigen benen kunnen staan of blijven de centrale banken nog grotendeels de dienst uitmaken?

De crises van afgelopen jaren en de ongekende monetaire machtsmisbruik van ’s werelds grootste centrale banken als de Fed, BoJ en de ECB om de economische problemen te boven te komen hebben veel mensen richting goud gedreven. En toch lijken de beurzen nog steeds hoogtijdagen te vieren. Ook is het inmiddels een feit dat ondanks de grote behoefte naar fysiek goud de koers van goud afgelopen jaar met 28% daalde — het grootste verlies voor het edelmetaal sinds 1981. Niet alleen zorgden de grote manipulaties in april voor grote verliezen, ook de hoge belastingen over de goudimport en de hoge premiums in India zorgden voor een neerwaartse tendens.

Grote vermogensbeheerders zoals BlackRock blijven ook in 2014 verwachten dat risicobeleggingen zoals aandelen en bedrijfsobligaties toch nog iets goeds in petto zullen hebben — zelfs als het makkelijke geld geleidelijk aan minder wordt. Wel is het de vraag nog voor hoe lang…

Beleggingsgoeroe Marc Faber verwacht dat de Amerikaanse aandelen ten opzichte van de huidige waarderingen mogelijk zelfs nog met 10% kunnen stijgen. Met als kanttekening dat het wel heel gevaarlijk is om nu nog in te stappen omdat die verwachtingen op korte termijn ook kunnen draaien. Zijn advies lijkt dan ook eenvoudig: “Gooi het fruit weg voordat het uitgedroogd is”.

Faber blijft echter nog zeer positief over mijnbouwbedrijven die op dit moment zeer aantrekkelijk gewaardeerd zijn. Fysiek goud blijft — ondanks de grote porties aan kritiek het afgelopen jaar — ook zijn voorkeur behouden. Of we zijn glazen bol nu kunnen geloven of niet, beleggers uit Azië zijn het in elk geval wel met hem eens, zo blijkt uit de jongst gepubliceerde cijfers.

2014 begon met het goede nieuws dat de goudprijs direct na de jaarwisseling in de lift zat door speculaties over een stijgende vraag naar fysiek goud vanuit Azië. Met name Chinese en Indiase kopers maakten gebruik van de lage eindejaarsslotkoers van goud van $1180/ Toz. Tevens werd bekend dat de Indiase Centrale bank de importbeperking grotendeels wegneemt.

Immers was India in de eerste negen maanden van vorig jaar na China de grootste goudimporteur met een jaarlijkse import van 716 ton. China voerde de leiding met bijna 800 ton. Ook werd bekend dat de goudimport uit Turkije in december alleen al met 64% is gestegen. De premiums stegen tevens naar $20/toz voor directe leveringen. De Turkse goudimport is over het gehele jaar zelfs met 150% gestegen naar 302 ton ten opzichte van 2012.

Het aantrekken van de fysieke markt is een goed begin, maar hoe nu verder? We weten immers dat dat niet genoeg is om de goudprijs te blijven stuwen. Ondanks dat steeds meer beleggers het met elkaar eens zijn dat de prijs van fysiek goud in geen enkele relatie meer tot de internationale spotprijs staat, moeten we voor de vooruitzichten van de goudkoersen toch blijven kijken naar de centrale banken. Immers heeft de valutahandel de grootste impact op de goudprijs. Goud wordt nu eenmaal wereldwijd verhandeld op basis van de spotprijs en die komt op de papierenmarkt tot stand waar de centralen banken tot op heden nog steeds de scepter zwaaien. Dus hoe zit dat in 2014 met onze centrale banken?

We hebben het allemaal vlak voor de kerst gehoord, de Fed gaat vanaf deze maand de geldkraan dichtdraaien. De Amerikaanse economie schijnt er klaar voor te zijn, de werkloosheid komt snel genoeg naar beneden en de politiek zal voorlopig geen roet in het eten gooien. Alleen inflatie blijft nog een zorgkindje. Maar gelukkig hebben ze daar ook wel iets voor bedacht, de Fed zal de beleidsrente nog heel lang op het huidige historisch lage niveau houden. En op 31 januari mag Bernanke de voorzittershamer van ’s werelds grootste bankenstelsel met een gerust hart overdragen aan Janet Yellen. Zij mag dan samen met Stanley Fischer gaan bedenken hoe ze de $4.000 miljard grote balans van de Fed kunnen verkleinen zonder dat dit tot chaos zal leiden. Kat in het bakkie zou je denken…

Wij verwachten dat het grootste risico voor de financiële markten de centrale banken blijven en met name die in de ontwikkelde landen. Het herstel in de VS werd immers voor een groot deel geïnitieerd door Ben Bernanke’s onconventionele beleid. Maar nu de fiscale tegenwind als gevolg van belastingverhogingen in 2014 afzwakt, zal het voor Janet Yellen moeilijk zijn om niet nog een financiële bubbel te laten ontstaan door te laat het beleid te verkrappen. De beurzen zullen hier de grootste klappen van moeten opvangen, met alle gevreesde gevolgen van dien.

Europa en Japan hebben juist weer met andere problemen te kampen. Komend jaar zullen Draghi en Kuradoer er juist alles aan moeten doen om het deflatierisico af te wenden voordat zij overgaan tot een normalisering van hun monetaire beleid. Het grootste gevaar voor de eurozone in 2014 blijft een situatie waarin de prijsniveaus blijven dalen. De sterke euro in combinatie met de trage hervormingen en gebrek aan daadkracht zal de reeds lage inflatie kunnen ombuigen naar deflatie. Hoewel de eurozone een behoorlijk overschot op de lopende rekening heeft, blijft er op korte termijn een neerwaartse druk op de euro. Veel analisten verwachten dat de korte rente in de VS zal oplopen terwijl de ECB eerder zal neigen naar verdere monetaire verruiming waardoor de rentespread met de VS groter zal worden.

De ECB kan dit oplossen door opnieuw goedkope driejaarsleningen (LTRO’s) te verstrekken aan Europese banken. Ook zou Draghi kunnen besluiten om over te gaat tot het instellen van een negatieve depositorente, om banken te stimuleren meer geld te gaan lenen aan bedrijven. En een stap naar een negatieve depositorente zal de grootste schok op de valutamarkt veroorzaken waarbij het zeer aannemelijk is dat de euro daalt.

Japan heeft op haar beurt weer het probleem dat het land het komende jaar haar ruime monetaire beleid waarschijnlijk zal blijven handhaven — dan wel zelfs verruimen. Hierbij is de kans groot op een uitstroom van kapitaal naar landen met hogere rentes waarbij dus de kans groeit dat Japanse beleggers, die hun geld tot nu toe nog braaf in eigen land hielden, het komende jaar in het buitenland op zoek gaan naar hogere rendementen. Dit zal resulteren in een extreme waardedaling van de yen.

Dus, concluderend, als de yen en euro beide in waarde dalen dan zal dat op de langere termijn juist de zwakte van de mondiale economisch herstel aanduiden. Dat zal betekenen dat de dollar dan sterker wordt waarbij de Amerikaanse rentes toch zullen stijgen en hierdoor de wereldeconomie juist weer verder in gevaar komt. Einde van het verhaal zal zijn dat centrale banken weer niet anders kunnen dan hun monetaire beleid verder te versoepelen. Met als belangrijke kanttekening dat de Chinezen in de tussentijd ook niet stil zitten. Immers is China op dit moment actief bezig om haar eigen munt de status van een internationaal geaccepteerde reservemunt te krijgen. Feit blijft dat de centrale banken aardig jongleren om alle ballen in de lucht te houden. Blijft wel de vraag, welke bank de eerste bal laat vallen zodat China haar eigen ballen kan opgooien…

Naast de fundamentele vooruitzichten heeft het gevecht van China om de wereldmacht ook praktische uitwerkingen op de goudprijs. Per slot van rekening heeft goud tot de dag van vandaag een sterke correlatie met de dollar, waarbij een zwakker wordende dollar in de meeste gevallen zeer gunstig is voor goud. Met andere woorden, als niet alleen de waarde van de dollar onder druk komt, maar ook de algehele positie van de dollar, dan zal goud daarvan profiteren. Als daar tevens de kans bij komt dat goud een prominente rol gaat spelen bij een eventuele nieuwe wereldmunt, dan kan het niet anders dat goud hiervan zal profiteren.