Wie de rentes week na week verder ziet dalen, vraagt zich waarschijnlijk af hoe dit zal eindigen. Obligatiecrash wordt hier en daar ook steeds vaker geroepen. Maar moeten we ons daar binnen Europa al zorgen om maken?

We weten dat de rentes in de gehele eurozone afgelopen jaar spectaculair zijn gedaald. Zelfs obligaties van de ‘voormalige’ probleemlanden zoals Spanje en Italië leveren slechts een rendement op van respectievelijk 2,27% en 2,48%. Over de waarderingen van aandelen zijn de meningen verdeeld. Duur, nee het kan natuurlijk nog duurder. Daar komt bij dat het er bijna echt op begint te lijken dat de wereldeconomie begint te herstellen. In grote tegenstelling tot de Europese economie. Ja onze Europese economie, daar staat het niet al de florerend voor.

Vorige week eindigde met een lange speech van Mario Draghi. De president van de ECB kwam als hekkensluiter aan het woord op het evenement in Jackson Hole (VS). Waar jaarlijks de belangrijkste conferentie voor centrale bankiers plaats vindt. Iedereen hoopt al maanden op een kordaat optreden van de ECB om de steeds gevaarlijker wordende deflatie tegen te gaan.

Het meest opmerkelijke aan Draghi’s speech was toch wel dat hij voor het eerst openlijk erkende dat de ECB zich toch wel grote zorgen maakt over de fors gedaalde inflatiecijfers. Tot nu paste Draghi namelijk met de grootste liefde de struisvogeltechniek toe door te stellen dat de inflatieverwachtingen absoluut geen reden tot zorgen waren. Hij beloofde dat hij alle beschikbare instrumenten- waar mogelijk- wilde inzetten om dan toch eindelijk prijsstabiliteit te garanderen. Juist, wanneer hadden we dat ook al weer eerder gehoord? Om te beginnen wil hij alle lidstaten meer ruimte in het begrotingsbeleid geven door hervormingen minder streng te monitoren.

De Duitse minister van Financiën, Wolfgang Schäuble, zei gister nog in een interview met Bloomberg te vrezen dat de ECB geen munitie meer over heeft om de Eurozone te helpen. Hij verwacht dat het nu aan de overheden van de lidstaten zelf is om de groei aan te wakkeren, zonder daarbij overdreven begrotingstekorten op te lopen. Daar komt bij dat de inflatie in de eurozone in augustus inmiddels op het laagste peil in 5 jaar belandt is. De inflatie op jaarbasis zakte naar 0,3%. De werkloosheidsgraad in de eurozone bleef in juli onveranderd op 11,5%. Zit Europa in een doodlopend straatje?

Het is immers nog maar twee maanden geleden dat de ECB een heel pakket an maatregelen aankondige om de chronisch lage inflatie te bestrijden. Niet alleen werd de al historisch lage beleidsrente van 0,25% verlaagd naar 0,15%. Ook introduceerde de ECB als eerste grote centrale bank in de wereld een negatieve depositorente, wat niet anders betekent dat banken moeten betalen om geld ’'s nachts te ‘mogen’ parkeren in Frankfurt. Deze maatregel zou ervoor moeten zorgen dat banken andere manieren vinden om geld te verdienen door het weer terug in eigen economie uit te zetten en leningen te verstrekken aan het bedrijfsleven. Een stapel goedkope kredieten aan banken behoorde ook bij die maatregelen. Ook staat het aankoopprogramma voor obligaties in de startblokken. Hierdoor staan abeleggers al tijden te springen en te hopen op de aankomende kwantitatieve versoepeling. Immers is dit de enige manier om extra geld in de Europese economie te krijgen gezien het mandaat van de ECB verbiedt om officieel geld te drukken om schulden te financieren.

Die lage rente moet bedrijven ertoe aanzetten te investeren en de economie zuurstof geven, maar ze kent ook bijwerkingen. Zo stroomt het goedkope kapitaal ook massaal naar de financiële markten, waar de zoektocht naar enig rendement beleggers verplicht meer risico’s te nemen. Het gevolg is vandaag zichtbaar: de marktrecords volgen elkaar in sneltreinvaart op.

Eerder nog waren het met name onze oosterburen die hier vel tegen waren, juist uit angst voor inflatie die hierdoor snel kan ontstaan. Echter uit de woorden van Schäuble is inmiddels wel gebleken dat ze daar zelf ook wel inmiddels van op terug komen. De Bundesbank ziet nu zelf ook wel in dat er iets moet gebeuren. Toch is het maar de vraag of een dergelijk inkoopprogramma van de ECB de Europese economie überhaubt zal stimuleren. Juist omdat Europese bedrijven hierdoor steeds meer van banken afhankelijk zullen zijn voor hun financieringen en minder snel rechtstreeks bij beleggers aankloppen.

Het voordeel is wel weer dat dit een lagere euro in het verschiet zal hebben. Goed nieuws voor de export uit de eurozone. Tevens zal het ook de inflatie prognose ondersteunen doordat ingevoerde producten duurder worden. Maar of dit uiteindelijk de Europese economie ten goede komt… Dat is maar de vraag.

De nieuwe diepterecords van de langetermijnrentes zijn het gevolg van een koopgolf in obligaties. Gezien de obligatiekoersen de omgekeerde beweging maken van de rente, is het niet meer dan logisch dat de obligatiebelegger het ene feestje na het andere viert. Maar of dat een goede weergave van onze daadwerkelijke economie is? Nee, sterker nog de cijfers spreken boekdelen. In Q2 is de Europese economie welgeteld 0% ‘gegroeid’. En de werkloosheidsgraad bedraagt nog steeds 11,5 % wat in de praktijk neer komt op ongeveer 18 miljoen werkelozen in Europa.

Of de obligatiekoersen nu wel of niet terecht zijn, verkopen zou allerminst handig zijn.

Want de koopgolven op de obligatiemarkten, zijn grotendeels de verdiensten van de jongste uitspraken van Draghi. Immers gaf hij afgelopen weekeinde aan meer stimuli te willen inzetten om de chronisch lage inflatie aan te pakken. En het enige wat op korte termijn nog rest is in grote schalen obligaties opkopen met gedrukt geld. En wat gebeurt er als een grote koper (lees ECB) met oneindig gevulde geldzakken de markt betreed? Juist dan kan de rente dus nog lager…

Ondanks dat we het vandaag niet uitgebreid over goud hebben gehad, geldt voor goud het tegenover gestelde. De koersen kunnen hoger. Moeten. Er gebeuren een hoop zaken in de wereld die, zo kunnen we ons voorstellen, goed voor de goudprijs zouden moeten zijn. De goudprijs reageert tot nu toe ingetogen, maar dat zal niet voor altijd zo zijn. Zodra de mening van de markt draait, en wordt ingezien dat de economische situatie helemaal niet zo goed ervoor staat als dat centrale bankiers doen geloven, zal de goudprijs een heropleving beleven vergelijkbaar met de heropleving van de goudprijs eind jaren ‘70.