De wonderen zijn de wereld nog niet uit: goud en zilver beleefden hun beste start sinds éénendertig jaar en Bloomberg bericht eindelijk over de manipulatie van de goudmarkt. Zo kopt Bloomberg vandaag dat de goudprijs al voor 10 opeenvolgende jaren massaal door banken wordt gemanipuleerd. Wat? Nee! Echt waar?

Volgens de Duitse toezichthouder Bafin is de manipulatie in de valutahandel en in de goudhandel mogelijk nog ernstiger dan de fraude met de Libor-rente. Zo zegt Bafin: "Terwijl er bij de vaststelling van de Libor- en de Euribor-rentes wordt uitgegaan van schattingen van banken gaat het in de valuta- en goudmarkt om feitelijke transacties in een liquide markt”. En dan te bedenken dat de goudmarkt op dit moment een waarde van ongeveer $20 biljoen vertegenwoordigt. Het is dus zeer aannemelijk dat hier het laatste woord nog niet over gesproken is.

Het is dus niet voor niets dat de Deutsche bank vorige maand al preventief besloot om zich terug te trekken uit de Gold Fixing. Immers is er in het Libor-schandaal al reeds voor $6 miljard aan boetes uitgeschreven aan een selecte groep betrokken partijen. En het zou dus zomaar kunnen, dat in 2014 een niet-gemanipuleerde prijs — vele malen — hoger gaat uitvallen dan in 2013. Maar genoeg oude koeien uit de sloot gehaald: wat kunnen we van komend jaar verwachten?

Het herstel op de aandelenmarkten afgelopen week drukte de prijs van zilver en goud enigszins. Maar dat mocht de pret gelukkig niet drukken. Analisten verwachten dat zilver in 2014 een sterke instoom kan verwachten. Daar waar goud ETF’s sinds begin dit jaar al met 10% stegen, wordt verwacht dat de zilverprijzen op korte termijn zelfs met 12% zullen stijgen. Het was de beste start van een nieuw jaar sinds 1983.

Het blijft moeilijk in te schatten maar een ding begint duidelijk te worden en dat is dat de signalen eindelijk weer voorzichtig op groen staan. De drijfkracht achter het herstel is de groeiende belangstelling bij de consument voor fysiek goud. En zoals bekend is het met name de sterk gegroeide vraag uit China die al reeds de basis heeft gelegd voor het herstel. De welvarende Chinese consument kocht in 2013 ruim 1066 ton goud in de vorm van baren, munten en juwelen. Dankzij die enorme vraag is China nu de grootse consument van goud. En een ding is zeker, over de honger van de centrale bank is weinig met zekerheid te zeggen — behalve dat die groot is.

Het lijkt erop dat in de eerste weken van dit jaar de Chinese vraag hoger lag dan in de vergelijkbare periode van 2013. Zowel de World Gold Council als de China Gold Association verwachten dat de vraag van de Chinese consument de 1000 ton zal overstijgen. Goud is voor de rijke en welvarende Chinezen immers van oudsher de beste belegging voor hun vermogen. En zolang de Chinese economie gemiddeld met 7% per jaar blijft groeien en mede hierdoor het aantal nieuwe rijke middenklassers toeneemt, zal er in China een gezonde vraag naar goud blijven.

Maar eerlijk is eerlijk, het is ook waar dat de sterke vraag naar fysiek goud uit Azië onvoldoende is om de goudprijs in 2014 te blijven opstuwen. Ook de belangstelling elders in de wereld moet weer aantrekken. Maar ook die lichten staan op groen. In ieder geval in de VS krijgen beleggers voorzichtig weer meer belangstelling voor goud. Vooral hedgefunds lijken er weer zin in te krijgen en bouwen weer longposities op. Zowel het SPDR Gold Shares ETF als het iShare Silver Trust ETF had in 2013 nog te kampen met enorme uitstromen. Maar dat tij lijkt te keren: beide ETF funds noteren nu een netto-instroom terwijl de uitstroom volledig is opgedroogd.

In de eerste plaats speelt de onrust in de opkomende markten een rol. Beleggers hebben hun vermogen geheel of gedeeltelijk uit deze landen teruggehaald en een deel ervan omgezet in beleggingen in goud.

De tweede belangrijke oorzaak is natuurlijk de groeiende twijfel over de kracht van het herstel in de VS. De verschillende indicatoren, die in de eerste weken naar buiten kwamen, waren bepaald niet geruststellend. Een groeiende groep beleggers kiest daarom het zekere voor het onzekere en ziet goud weer als een veilige haven. De kans dat die groep blijft groeien is reëel. Veel hangt daarbij af van de opstelling en strategie van de Fed. Blijft die bij het huidige beleid van geleidelijk afbouwen van de monetaire stimulering of past ze het beleid aan aan de veranderende omstandigheden?

Als de omstandigheden veranderen, dan veranderen de spelregels mee. Mocht de economie in de VS niet zo sterk blijken als gehoopt en mochten trends op de Amerikaanse arbeidsmarkt daartoe aanleiding geven, dan zal Yellen het huidig beleid van geleidelijke afbouw gaan stopzetten of zelfs omkeren. Het ziet ernaar uit dat de Fed in een vicieuze cirkel is terechtgekomen. Stimulering was nodig om de economie een steuntje in de rug te geven. De opleving is echter te zwak om de afbouw van de stimulering een steuntje in de rug te geven.

En wat zeg Yellen er zelf over? Yellen verscheen afgelopen donderdag dan eindelijk voor een Senaatscommissie nadat de oorspronkelijke vergadering twee weken geleden werd uitgesteld vanwege het strenge winterweer in de VS. Beleggers keken reikhalzend uit naar dit moment omdat de afgelopen tijd een aantal belangrijke macrocijfers — over de huizenmarkt, de detailhandel en de industrie — behoorlijk tegenvielen. Als buitenstaander zou je kunnen concluderen dat de Amerikaanse economie dan toch echt aan het afkoelen is. De meeste Amerikaanse economen wijten dit echter uiteraard aan de slechte weersomstandigheden…

Yellen wilde hier geen verdere uitspraken over doen en gaf aan eerst te willen onderzoeken welk effect het weer eigenlijk daadwerkelijk op de verslechterde economische omstandigheden heeft gehad. Ze vervolgde haar betoog met de aankondiging het bedrag waarvoor maandelijks obligaties wordt opgekocht naar alle waarschijnlijkheid verder te verlagen tijdens hun eerstvolgende beleidsvergadering op 18 en 19 maart. Dat het inschattingsvermogen van de Fed ook niet altijd even helemaal deugt, blijkt wel uit de notulen van de beleidsvergaderingen van de Fed uit 2008. Daaruit bleek dat de beleidsmakers in de dagen na de val van Lehman Brothers ervan uitgingen dat het verder geen gevolgen voor de economie zou opleveren...