De theorie is dat een aantal grootbanken samenzwoeren bij de totstandkoming van de “London Gold Fix”, een “benchmark” (vaststelling van een richtprijs) gedurende zowel de ochtend als middag op een handelsdag in Londen. Op de een of andere manier, al weten degenen die met de beschuldigende vinger wijzen vaak ook niet precies hoe (ik kom hier zo direct op terug), profiteren deze kwaadaardige, sigaar-rokende bankiers van weerloze beleggers in goud en zilver. Omdat deze in goud participerende grootbanken (de “bullion banks”) deze richtprijs – de London Gold Fix – bepalen, kunnen zij profijt trekken uit deze macht.

Tenminste, dat is de gedachtegang van het merendeel in de goudmarkt.

Uiteraard is het op z’n minst vreemd te noemen dat beleggers in goud doodleuk verklaren dat de goudprijs (naar beneden) gemanipuleerd wordt. Deze beleggers investeren immers in goud voor de lange termijn. Dat staat gelijk aan iemand die in Palm Invest investeert, nádát naar buitenkwam dat het fonds pure oplichterij was. Wie belegt er nou in goud terwijl men denkt dat de prijs ervan aan partijen met tegengestelde belangen zijn overgeleverd?

In goud beleggen en tegelijkertijd overtuigd zijn van het feit dat de goudprijs geen “echte” maar gemanipuleerde marktprijs betreft, is een uiterst incoherente positie.

De “London Gold Fix” was een poging om tot een benchmark te komen: een richtprijs voor de goudindustrie. Meer is het niet. Het is een proces van prijsontdekking, waarbij de grootbanken orders van klanten en de eigen trading desk meenemen. Maar de goudmarkt stopt niet tijdens de Gold Fix. Die loopt door. En ook dat betekent dat de deelnemende banken de nieuwe prijzen in acht moeten nemen tijdens de Gold Fix. Wanneer de prijs verandert, kan het zijn dat klanten ineens niet meer willen kopen of verkopen. De grootbanken van de “Gold Fix” bepalen niet de goudprijs, ze leiden de goudprijs af.

Het feit dat de Deutsche Bank toegeeft schuldig te zijn betekent volgens sommigen dat zij daadwerkelijk de goudprijs hebben gemanipuleerd. Zij vergelijken dit geval met soortgelijke gevallen in hun persoonlijke levens. Als Pietje zegt dat hij ontrouw is geweest aan Marietje, dan moet het wel kloppen. Immers, Pietje heeft er geen enkel belang bij om zijn ontrouw toe te geven. Het feit dat hij openlijk uitkomt voor zijn ontrouw, moet daarom betekenen dat Pietje daadwerkelijk ontrouw is geweest.

Dit principe toepassen op financiële instellingen in conflict met overheidsinstanties (of specifieker: regulerende instanties) is echter een misvatting.

En op 3 december 2016 tikte Deutsche Bank $60 miljoen dollar af in een schikking, nadat het reeds in oktober voor $38 miljoen dollar schikte voor vermeende zilvermanipulatie. Een schuldbekentenis, toch?

Het probleem is niet Deutsche Bank. Het probleem zijn niet de banken in het algemeen. Het probleem is niet de vermeende manipulatie van de goudprijs (die ik al eerder weerlegde). De oorzaak is simpel: een hopeloze naïviteit over hoe toezichthoudende instanties en rechtsprocedures in elkaar zitten.

Een onbekende bankier, Frank H. Hamlin III van Canandaigua National Bank and Trust, schreef bijvoorbeeld aan zijn aandeelhouders dat "regelgeving zo vaag is in het toelichten van wat voor gedrag nou eigenlijk verboden is" dat "verschillende instanties het rechtssysteem misbruiken om hun eigen politieke en economische belangen te dienen". Hij heeft helaas gelijk.

Het feit dat Deutsche Bank schikt, is geen schuldbekentenis. Het is een oplossing voor een juridisch probleem dat, alleen al vanwege advocaatkosten en andere juridische kosten, zelfs in het geval dat de zaak uiteindelijk gewonnen wordt, snel uit de klauwen kan lopen.

Elke mogelijke wet, nieuw of oud, werd erbij gehaald om een mogelijke overtreding te vinden. Uiteraard bestaat er zoveel wet- en regelgeving, en al helemaal in de financiële sector, dat er uiteindelijk wel een overtreding te vinden valt.

Uiteindelijk vond men niks. Maar de schade was al aangericht: miljoenen werden verspild aan het voldoen aan compliance en verzoeken van de toezichthouder. Nieuwe werknemers werden aangenomen. Een veelvoud aan werknemers deed niks anders dan de bevelen van de toezichthouder opvolgen. En de toezichthouder had wat ze wilde: een totaal verslagen tegenstander. “Bullying”, noemen de Amerikanen dit pesterig gedrag.

Het vreemde aan dit soort zaken is dat degenen die Deutsche Bank beschuldigen nooit precies weten hoe de bank de goudprijs manipuleert. Een reeks vage theorieën is het resultaat. Daar bovenop gebruikt men statistische analyses van historische prijsdata, waar veel op aan te merken valt (en dat gaan we doen).

Laten we gelijk kijken naar wat er in de uitspraak staat onder het kopje “The Methods By Which Defendants Allegedly Manipulated the Fix Price”:

• De banken konden informatie delen en zo de prijs drukken tijdens de Gold Fix
  Maar, zo vertelt de uitspraak ons, “Unlike other benchmark fixing cases (bijvoorbeeld de LIBOR-zaak), however, here Plaintiffs have no direct evidence of such communications”.
   
• De statistieken geven ons gelijk!
  In de uitspraak staat:
  
  “In support of their claim that Defendants manipulated the Fix Price, Plaintiffs present data analyses demonstrating that pricing behaved in what they characterize as distinctive or “anomalous” ways around the PM Fixing. A basic premise of Plaintiffs’ argument is that, absent collusion or manipulation, trading around the PM Fixing would have been “random” in the sense that gold prices would have been equally likely to move up or down around the PM Fixing. Id. ¶¶ 124, 178. Instead, from 2001 through 2012, the spot price of gold moved downward around the Gold Fixing much more frequently than it moved upward. Id. ¶¶ 7, 21 & chart. Plaintiffs present analyses of data purporting to show that, in every year from 2001 through 2012, the spot price of gold decreased during the PM Fixing on at least 60-75% of the aggregate annual trading days, an occurrence that is statistically highly improbable under circumstances where the chances of a price increase or decrease are roughly equal.”

Gelukkig citeert zelfs de rechter de fameuze quote: “lies, damned lies, and statistics”.
 

• Hoe profiteerden de banken precies?
  Het antwoord is door longs (met name in futures) te verminderen voor de Fix (of zelfs net short te gaan) en fysiek te kopen tijdens de Fix.
   
• Last but not least: ze hebben het toegegeven
  We lezen: “To demonstrate that Defendants were capable of collectively profiting from illegal manipulation of the Gold Fixing process, Plaintiffs point out that many of the “world’s leading banks” have either admitted to manipulation or have been subject to regulatory penalties for manipulating the LIBOR financial benchmark and for colluding to move markets with respect to foreign exchange (“FX”) benchmarks!” Oftewel, het feit dat banken een boete ontvangen of schikken (wat synoniem staat voor “toegeven gemanipuleerd te hebben”), betekent dat ze schuldig zijn!

Laten we gelijk door de rechtspraak bladeren om het antwoord op deze en andere beschuldigingen te vinden. We beginnen met het eerste punt:

• De banken konden informatie delen en zo de prijs drukken tijdens de Gold Fix
  So what? Informatie delen en samenzweren is niet voldoende om daadwerkelijk hieruit gewin te halen.
   
• De statistieken geven ons gelijk!
  Als inderdaad de goudprijs merendeel van de tijd daalde vlak voor en tijdens de Gold Fix, waarom handelde niemand ernaar? Waarom begonnen slimme beleggers niet goud te shorten elke dag wanneer de Gold Fix begon? Wat zou het effect geweest zijn van dergelijke shorts? Winsten voor deze speculanten (die niks met de Gold Fix te maken hebben), een hogere goudprijs dan anders het geval zou zijn, en weg manipulatie. Het feit dat niemand dit deed, in een periode van tien jaar, spreekt boekdelen. Blijkbaar was het patroon toch niet zo voorspelbaar.
  Een verklaring voor het feit dat de prijs vaker daalde dan steeg tijdens de Gold Fix, waren de netto-verkopen van goudvoorraden door overheden. Deze voorraden werden verkocht middels de grote “bullion banks” die deel uitmaakte van de Gold Fix, en werden ingelegd tijdens de Gold Fix. Hier is een goede paper waarin dit verder wordt uitgelegd.

De belangrijkste beschuldiging is dat de banken van de Gold Fix net short waren. De rechter had hierover het volgende te zeggen:

As an initial matter, Plaintiffs’ theory regarding Defendants’ short futures positions is improperly predicated on “aggregate” CFTC data showing that, as a whole, large bullion banks reporting more than 200 calls, puts, and futures contracts were “net short” on gold futures and options throughout the Class Period.26 SAC ¶¶ 211-12 & chart. Accepting Plaintiffs’ assertion that Defendants were included in the CFTC’s aggregate data, the data does not plausibly support an allegation that any particular bank was net short at any particular time (let alone that all of the Defendants were net short throughout the alleged conspiratorial period). Moreover, Plaintiffs’ data is limited to COMEX positions, whereas Defendants are also alleged to have maintained large physical positions and traded gold derivatives in markets (other than COMEX) around the world.

Kortom, geen bewijs, maar een hoop vage beschuldigingen. En uiteindelijk een Deutsche Bank die besluit de zaak te schikken en zich terug te trekken uit de Gold Fix.

Welke beschuldigingen blijven staan? Waarom besluit Deutsche Bank uiteindelijk te schikken? Het antwoord is simpel: het grootste gedrocht aan regelgeving ooit uitgevonden: mededingingsrecht (antitrust). Leest u het volgende gedicht van R.W. Grant (of scroll door naar het dikgedrukte gedeelte):

This is a legend of success and plunder
And a man, Tom Smith, who squelched world hunger.

Now, Smith, an inventor, had specialized
In toys. So, people were surprised

When they found that he instead
Of making toys, was BAKING BREAD!

The way to make bread he'd conceived
Cost less than people could believe.

And not just make it! This device
Could, in addition, wrap and slice!

The price per loaf, one loaf or many:
The miniscule sum of under a penny.

Can you imagine what this meant?
Can you comprehend the consequent?

The first time yet the world well fed!
And all because of Tom Smith's bread.

A citation from the President
For Smith's amazing bread.

This and other honors too
Were heaped upon his head.

But isn't it a wondrous thing
How quickly fame is flown?

Smith, the hero of today
Tomorrow, scarcely known.

Yes, the fickle years passed by;
Smith was a millionaire,

But Smith himself was now forgot
Though bread was everywhere.

People, asked from where it came,
Would very seldom know.

They would simply eat and ask,
"Was not it always so?"

However, Smith cared not a bit,
For millions ate his bread,

And "Everything is fine," thought he,
"I am rich and they are fed!"

Everything was fine, he thought?
He reckoned not with fate.

Note the sequence of events
Starting on the date

On which the business tax went up.
Then, to a slight extent,

The price on every loaf rose too:
Up to one full cent!

"What's going on?" the public cried,
"He's guilty of pure plunder.

He has no right to get so rich
On other people's hunger!"

(A prize cartoon depicted Smith
With fat and drooping jowls

Snatching bread from hungry babes
Indifferent to their howls!)

Well, since the Public does come first,
It could not be denied

That in matters such as this,
The Public must decide.

So, antitrust now took a hand.
Of course, it was appalled

At what it found was going on.
The "bread trust," it was called.

Now this was getting serious.
So Smith felt that he must

Have a friendly interview
With the men in antitrust.

So, hat in hand, he went to them.
They'd surely been misled;

No rule of law had he defied.
But then their lawyer said:

The rule of law, in complex times,
Has proved itself deficient.

We much prefer the rule of men!
It's vastly more efficient.

Now, let me state the present rules.
The lawyer then went on,

These very simpIe guidelines
You can rely upon:

You're gouging on your prices if
You charge more than the rest.

But it's unfair competition
If you think you can charge less.

A second point that we would make
To help avoid confusion:

Don't try to charge the same amount:
That would be collusion!

You must compete. But not too much,
For if you do, you see,

Then the market would be yours
And that's monopoly!"

Price too high? Or price too low?
Now, which charge did they make?

Well, they weren't loath to charging both
With Public Good at stake!

In fact, they went one better
They charged "monopoly!"

No muss, no fuss, oh woe is us,
Egad, they charged all three!

"Five years in jail," the judge then said.
"You're lucky it's not worse.

Robber Barons must be taught
Society Comes First!"

Now, bread is baked by government.
And as might be expected,

Everything is well controlled;
The public well protected.

True, loaves cost a dollar each.
But our leaders do their best.

The selling price is half a cent.
(Taxes pay the rest!)

De enige claim die men kon “hardmaken” was een claim op basis van het mededingingsrecht. Maar een overtreding van het mededingingsrecht valt (a) nooit te bewijzen en (b) niet uit te sluiten. Immers, wat iemand ook doet, hij of zij is altijd schuldig! Dezelfde prijzen als de rest? Samenzwering. Hogere prijzen? Monopolie. Lagere prijzen? Afbraakprijzen.

Voor wat werd Deutsche Bank – tot voor kort lid van de Gold Fix – beschuldigd? Samenzwering! Een absurde gang van zaken met het mededingingsrecht als stok waarmee altijd geslagen kan worden.

En zelfs als u Deutsche Bank nog niet vertrouwt, dan nog moet u toegeven: dit gaat over een manipulatie van de goudprijs die hoogstens een uur duurt en nooit structureel of permanent kan zijn. Als de goudprijs inderdaad naar beneden werd gemanipuleerd tijdens de Fix, dan zou de goudprijs proportioneel moeten herstellen na de Fix.

Dit alles betekent dat een belegging in goud helemaal niet geteisterd wordt door systematische prijsmanipulatie. Sterker nog, met de huidige schuldenlast en het feit dat de acties van Trump het economisch verval versnellen, betekent dat goud een van de beste beleggingen is die u kunt bezitten voor de komende jaren. En die goudprijs, die zal heus wel stijgen.

Disclaimer: ik heb geen enkele relatie met en/of positie in Deutsche Bank