De eerste ronde van Trump’s handelsoorlog is zojuist begonnen
2 maart 2018
Vandaag kwam het naar buiten: Trump voert een importheffing van 25% op staal door en 10% op aluminium. Hoe lang de importheffingen van kracht blijven, is nog niet duidelijk. Aandelenmarkten daalden hevig naar aanleiding van het nieuws; beleggers lijken zich geschrokken te hebben, ondanks het feit dat Trump meerdere malen nadrukkelijk heeft uitgesproken op te zoek te zijn naar importheffingen om “de binnenlandse industrie te helpen.” Fabrieksbanen moeten weer terug naar de V.S. komen, aldus Trump. Ondanks dat de goudprijs zich (op het moment van schrijven) weinig aantrok van de bekendmaking, is een handelsoorlog slecht voor de consument maar positief nieuws voor de goudprijs op de middellange termijn.
Trump maakt importheffing op staal en aluminium bekend
De Verenigde Staten importeert momenteel (data uit 2016) ongeveer $20 miljard dollar aan staal, waarvan $5 miljard dollar uit de EU, $4 miljard dollar uit Canada, $2 miljard uit Mexico en $2 miljard uit Zuid-Korea (bron: US Census). Opvallend genoeg is de Chinese staalexport naar de V.S. nietszeggend: een kleine 2% van de totale import komt uit China. Al met al betekent dat een totaal kostenplaatje van meer dan $5 miljard dollar voor de Amerikaanse industrie.
De EU lijkt heftig te gaan reageren. Ook China lijkt met een reactie te komen, al is het maar omdat ze de bui zien hangen wanneer de V.S. importheffingen op andere producten begint in te voeren. Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Europese Commissie, veroordeelde Trump’s aangekondigde importheffingen. Nu.nl citeert Juncker:
“Voorzitter Jean-Claude Juncker van de Europese Commissie veroordeelde de door Trump aangekondigde importheffingen. Volgens Juncker is de stap bedoeld om de Amerikaanse industrie te beschermen en is er geen rechtvaardiging vanwege nationale veiligheid voor de stap.
Juncker kondigde aan dat de Europese Unie "scherp zal reageren" om haar belangen te verdedigen. Binnen twee dagen komt de Europese Commissie met tegenmaatregelen.”
Ikzelf schreef al eerder dat Trump zeker nog niet zijn handelsoorlog uit zijn hoofd had gezet (protectionistische maatregelen behelsden uiteraard een van zijn oorspronkelijke verkiezingsbeloften):
Nu de belastinghervorming is getekend, lijkt een van de voornemens voor 2018 om een importbelasting in te voeren op Mexicaanse, Chinese en Canadese producten en handelsverdragen zoals NAFTA op te zeggen. Dit gevaar is dus nog niet geweken en zal vrij snel in het nieuwe jaar al concretere vormen aannemen. En dat betekent slecht nieuws voor de Amerikaanse economie en de kredietwaardigheid van de Verenigde Staten.
Het spel lijkt te zijn begonnen.Consumenten en beleggers zullen de dupe zijn
Natuurlijk betekenen duurder staal en duurder aluminium duurdere eindproducten voor consumenten. Bovendien betekent het hogere kosten voor (binnenlandse) bedrijven die staal en aluminium als input gebruiken en bewerken. Dat betekent dat het ten koste van de winst kan gaan van deze fabrikanten. Zo gingen de beurskoersen van Caterpillar en Boeing zwaar onderuit na de bekendmaking.
In zekere zin lijkt het ironisch dat Trump’s poging om de binnenlandse industrie te redden juist ten koste gaat van de binnenlandse industrie. Fabrikanten die gevestigd zijn in de V.S. zullen tegen hogere kosten moeten produceren dan hun lotgenoten in andere landen. Al het andere gelijk, zullen fabrieken zich dus juist eerder buiten de V.S. vestigen gezien het kostenverschil. Volgens een rapport van Econofact, zijn ruim 2 miljoen banen in de V.S. afhankelijk van grootgebruikers van staal en aluminium, waaronder autofabrikanten.
Zoals Ludwig von Mises al aantoonde in Het menselijk handelen, lokt deze poging om de binnenlandse staal- en aluminiumproducenten te beschermen met importheffingen verdere protectionistische maatregelen en importheffingen uit. De Amerikaanse fabrikanten zijn, met deze importheffingen, namelijk aangewezen op duurder binnenlands staal en aluminium, en zullen daarom minder competitief zijn ten opzichte van hun buitenlandse concurrenten. Het gevolg? Ook zij zullen bij Trump lobbyen voor privileges: want Trump wilt toch zeker niet dat er nog meer fabriekswerk verdwijnt? Er is een duidelijk incentive om dan de huidige importheffingen navolg te geven met meer, nieuwe importheffingen op de producten van andere fabrikanten. Totdat je eindigt met een halvering van de internationale handel (en een enorme verarmering van de gehele wereldbevolking). En elke keer zal het excuus zijn dat de “regels niet eerlijk zijn” (zonder te herkennen dat hij daar deels zelf debet aan is).
Niet alleen dat; ook lokken importheffingen (die ten koste van buitenlandse staal- en aluminiumproducenten gaan) op hun beurt importheffingen van andere overheden op Amerikaans staal en aluminium uit. Oog om oog en tand om tand, zoals we al eerder hierboven konden lezen.
De consument, oftewel wij, zijn de dupe.
Dave Chapelle vatte het bovenstaande het best samen in een van zijn Netflix-specials. Trump, aldus Chapelle, zegt dingen zonder er eerst over na te denken: “Ik ga naar China, en dan ga ik die banen afpikken van China, om ze weer terug te brengen naar de V.S.” Chapelle antwoordt in zijn zo kenmerkende stijl: “For what, n***? So iPhones can be $9,000 dollars?” Laat die banen toch in China; wij willen Nike-schoenen dragen, we willen ze niet maken.De paralellen met de handelsoorlog in de Grote Depressie
Het idee van een handelsoorlog moet ons herinneren aan de Grote Depressie van de jaren ’30. Tuurlijk, we hadden een recessie. Tuurlijk, er gingen veel banken ten onder. Tuurlijk, de aandelenmarkt stortte in elkaar. Maar wat de Grote Depressie werkelijk in een depressie met hoofdletter D maakte was de Smoot-Hawley Tariff Act uit 1930.
De Smoot-Hawley Tariff Act was de absolute climax van een reeks importheffingen die over en weer tussen voornamelijk de Amerikanen en Europese landen ingevoerd werden. Op grond van deze wet, werden importheffingen op ruim 20.000 importgoederen verhoogd. De gevolgen waren angstaanjagend:
Bron: Charles P. Kindleberger, “The World in Depression 1929-1933”
De wereldhandel nam met 2/3 af in een tijdsbestek van amper vier jaar. Terwijl de wereldhandel in 1929 nog bijna $3 miljard (gouden) dollars bedroeg, was in 1931 de omvang van de wereldhandel al gehalveerd. In 1933, was er nog maar een fractie van de wereldhandel over. En de enorme destructie van welvaart die hiermee gepaard ging was ontzettend zichtbaar in zowel de Verenigde Staten als Europa.
Nu, als de Grote Depressie een draaiboek is voor wat ons nog te wachten staat, dan voorspelt dat weinig goeds. Net als ditmaal is de V.S. de aanstichter. Het belangrijkste verschil is echter dat destijds de dollar nog gekoppeld was aan goud (totdat president Roosevelt goud uitroeide en de dollar devalueerde); nu is het aan u om goud te hebben en u zich te verzekeren tegen een herhaling van “Smoot-Hawley”. Trump heeft de eerste stap gezet.
