Brexit: nieuws slaat in als een bom, goud door $1.300/oz
24 juni 2016
Terwijl ik zelf verwachtte dat uiteindelijk het ‘blijf’-kamp zou winnen, verrasten de Britten de wereld door met een miljoen stemmen verschil voor een Brexit te kiezen. De Britten zullen de Europese Unie verlaten in een traject van onderhandelingen dat naar verluidt twee jaar zal duren. Ze moeten dat wel zonder premier David Cameron doen. Hij gaf er de brui aan nadat duidelijk werd dat een meerderheid uit de EU wil. De financiële markten schrokken: goud steeg 4% (in dollartermen), de EUR/USD staat 2% in de min, en bankaandelen warden hard geraakt. Maar het grootste gevaar komt nog.
Grootste gevaar komt nog
De directe gevolgen zijn zichtbaar, maar niet zo duidelijk. Beleggers nemen echter het zekere voor het onzekere. Met name banken hebben een zware dag. ING staat bijna 15% in de min en ABN Amro bijna 10%. De Spaanse IBEX gaat ook hard onderuit, maar met name omdat Spaanse banken een intieme relatie hebben met de Britten en in de index banken erg zwaar meewegen.
De reden dat bankaandelen hard geraakt worden is logisch: de aard van hun activiteiten. Veel banken bedienen de Europese markt vanuit Londen, iets wat straks veel moeilijker kan worden.
Zo dreigt de Europese Unie dat banken niet vanuit Groot-Brittannië euro´s mogen ‘clearen’. Dat betekent dat veel activiteiten naar binnen de EU verplaatst moeten worden. Ook is het nog maar de vraag wat er met de dienstverbanden van Europese werknemers zal gebeuren. Een groot deel van alle bankmedewerkers in Londen komt uit een ander EU-land.
In iets mindere mate werden bedrijven geraakt die veel zaken doen in Groot-Brittannië, zoals Arcelor-Mittal.
De traditionele vluchthavens, zoals we eerder besproken, profiteerden ook: de yen, de dollar, US Treasuries en goud.
Maar dit zijn de zichtbare gevolgen. Gevolgen die iedereen kan zien en overal kan lezen. De indirecte gevolgen zijn misschien nog wel groter, met te beginnen aanstaande zondag.
Desintegratie van Europa
Zodra de overwinning zo goed als was beklonken, stroomden de felicitaties vanuit andere Europese landen binnen. Om te beginnen met onze Geert Wilders. Later volgde Marine Le Pen.
Het bleef echter niet bij felicitaties. Zo beloofde Wilders gelijk een referendum uit te schrijven voor een NExit, als hij verkozen wordt tot minister-president. Marine Le Pen deed hetzelfde: ook zij pleit nu voor een Frans EU-referendum en lijkt een dergelijk referendum als verkiezingsbelofte te geven.
En dat is niet alles: met het momentum van een Brexit, vinden (ongelukkigerwijs?) de verkiezingen in Spanje plaats op zondag.
Wellicht denkt u: verkiezingen in Spanje, die zijn toch allang geweest? Dat klopt, maar een overheid is nooit gevormd. De Spanjaarden moeten terug naar de stembus, en de grote winnaar lijkt de partij Podemos te worden. En een van de (impliciete) verkiezingsbeloften van Podemos is om de EU en de euro te verlaten. Immers, onder de peseta was alles beter (u mag deze laatste zin cynisch opvatten).
Kortom, een Brexit kan leiden tot soortgelijke initiatieven in Spanje, Frankrijk en Nederland (in de peilingen is de PVV momenteel de grootste partij in Nederland,
Ondertussen zullen de eurocraten er alles aan doen om deze initiatieven de kiem in te smoren. Regeringsleiders zullen gechanteerd worden om vooral geen referendum uit te schrijven, laat staan een bindend referendum.
Zo lijkt de voorzitter van de Europese Commissie Jean-Claude Juncker al maanden in blinde paniek te verkeren. Juncker gaf aan dat het blok alles zou doen dat in zijn macht ligt, waaronder economische (!) sancties binnen de EU, om ervoor te zorgen dat er nooit een anti-immigratiepartij aan de macht komt in Europa.
Maar laten we vooral beginnen aanstaande zondag. Gaat de Spaanse socialistische partij Podemos een grote verkiezingsoverwinning boeken?
Hier ligt, op de lange termijn, helaas ook het grootste winstpotentieel van goud. De goudprijs kan tot ver boven haar laatste recordstand stijgen wanneer Brexit daadwerkelijk een eerste stap is op weg naar de desintegratie van Europa.
Europa boos, de rest van de wereld (en Poetin) blij?
De Europese bureaucraten zijn boos. Hoe kunnen de Engelsen niet inzien dat Europa zoveel welvaart bracht naar Londen?
De rest van de wereld slaakt echter een zucht van opluchting. Eindelijk kunnen de Engelsen handelsverdragen afsluiten met andere landen in de wereld zonder de bemoeizucht van Brussel.
Maar een van de problemen, en dit is tot dusverre een terugkerende tactiek van de Europese Unie geweest, is dat de eurocraten er een spelletje ‘hij of ik’ ervan maken.
Een voorbeeld is de Russische markt. De Russische economie kan profiteren van een Brexit, omdat de Britten niet langer verplicht meedoen met de Europese handelssancties opgelegd aan de Russen. Met het aftreden van David Cameron en het verlaten van de Europese Unie, is er niets dat de Engelsen tegenhoudt om bilaterale handelsverdragen af te sluiten met Rusland en andere landen.
Toch is het risico dat de Europese Unie linksom of rechtsom haar zin doordrukt. De EU heeft in het verleden gedreigd om handelsbarrières op te werpen wanneer een land eveneens handel wil drijven met een land dat de EU niet ‘gedoogt’. Zo worden niet-EU-landen alsnog gedwongen om aan de wil van de EU te voldoen. Een niet-EU-land is dan de facto nog steeds een EU-land.
Dat is het werkelijke risico bij de afwikkeling van een Brexit. Hoe gedraagt de Europese Unie zich en probeert men de Britten ‘te straffen’, ook in een poging om soortgelijke initiatieven in andere EU-landen in de kiem te smoren? Dat ‘straffen’ kan uitlopen op een lelijk conflict, al helemaal wanneer de opvolger van David Cameron handelsverdragen gaat afsluiten met landen waar de EU geen ‘vriendjes’ mee is.
Brexit kent twee drijfveren: een ervan is beangstigend
Bovenstaande veronderstelt dat Groot-Brittannië zich verder wil openstellen voor de wereld. En een deel van de Brexit-beweging komt ook voort uit deze wens.
Maar dat is niet het hele verhaal.
De andere zijde van de medaille is beangstigend. Er is een deel dat eveneens voor een Brexit stemde, maar zeker niet om zich open te stellen. Dit is een groep nationaalsocialisten, die grijpen naar toenemend protectionisme en handelsbarrières om ‘binnenlandse’ belangengroepen te ‘beschermen’.
En dat kan maar op een manier aflopen: slecht.
Als Brexit niet alleen leidt tot een desintegratie van de Europese Unie, maar ook tot een desintegratie van Europese handel, dan is de toekomst van ons continent inktzwart.
Eerste reactie heftig maar van korte duur? Grote onzekerheid voor de toekomst
Wellicht is de directe reactie van markten op Brexit heftig maar van korte duur. Wat belangrijker is, is dat een Brexit de eerste stap op weg naar een desintegratie van de Europese Unie is.
Alleen al hierom is het hebben van goud de komende jaren een must.
En dan hebben we nog niet eens gehad over Mario Draghi en Janet Yellen. Beide zeggen ‘klaar te staan’ nu Brexit een feit is. Voor hen betekent dat maar één ding (wat feitelijk het enige is dat ze kunnen): meer monetaire stimulus. In plaats van renteverhogingen prijst de markt nu zelfs een renteverlaging in de VS in. De komende maand zal uitwijzen of die verwachting gerechtvaardigd is.
Mochten beide centrale bankiers daad bij woord voegen, dan kan de goudprijs die $1,400/oz snel bereiken.
