In een eerdere bijdrage gaf ik aan er rekening mee te houden dat de Fed de rente dit jaar helemaal niet zal verhogen, ondanks wat de markt aan het inprijzen was en verschillende analisten beweerden. Na de Brexit ben ik daar eigenlijk zeker van.

Naar aanleiding van de Brexit is de kans groot dat de groei van de wereldeconomie dit en volgend jaar de gevolgen zal merken. Voor volgend jaar houden veel analisten rekening met een recessie in de eurozone en een  fors lagere groei in de VS, namelijk net iets meer dan 1 procent. Dat in combinatie met de klappen die er ongetwijfeld zullen zijn voor de Britse economie en het feit dat de economische groei in opkomende landen afkoelt, is geen omgeving waarin de Fed voet op de rem zal zetten. Dit zeker niet als daarbij de dollar sterker wordt omdat veel beleggers in die munt gaan vluchten, de zogeheten flight to safety. 

Dat op zijn beurt kan haast niet zonder gevolgen blijven voor de ECB. In de eerste plaats omdat die altijd achter de Fed moet blijven, om te voorkomen dat de euro terrein wint. In de tweede plaats omdat het eerder genoemde groeiplaatje in de wereld er simpelweg belabberd uitziet. In de derde plaats omdat we er serieus rekening mee moeten houden dat de eurocrisis weer zal oplaaien. Griekenland moet weer nieuwe noodleningen krijgen en Italië overtreedt willens en wetens de Europese regels door zelf eigen banken te gaan redden.

Bovendien komen de verkiezingen in Nederland, Duitsland en Frankrijk eraan, in 2017, en de toekomst van de euro zal ongetwijfeld hét onderwerp in de campagnes zijn, wat betekent veel anti-euro retoriek. Niet bepaald een omgeving waarin de ECB zich geroepen zal voelen niets te doen.

In het euroland moeten we er dan ook rekening mee houden dat de ECB het monetaire beleid verder zal verruimen. Dat kan bijvoorbeeld door de zelf opgelegde beperkingen bij het aankopen van staatsobligaties te schrappen maar ook door een verdere verlaging van de depositorente (nu -0,4 procent). Dit laatste wordt steeds waarschijnlijker omdat de ECB geen staatsobligaties mag kopen waarop de yield lager is dan de depositorente. De Duitse staatsobligaties met een looptijd tot en met zes jaar, hebben een lagere yield en zijn dus verboden terrein voor de ECB. 

Dat is een probleem omdat de bank staatsobligaties van álle eurolanden móet kopen. Als een groot deel van de staatsobligaties van het land waarvan je er veel van moet hebben, op verboden terrein liggen doordat de yield erop lager is dan de depositorente, dan is dat een probleem. Tenzij de ECB natuurlijk de depositorente verlaagt.

Dit alles betekent niet alleen dat in mijn ogen de kans op inflatie in de toekomst verder stijgt, voordat het zo ver is betekent het dat de zeepbellen op de kapitaal- en aandelenmarkten verder opgeblazen zullen worden. En dát houdt weer in dat momenten van paniek zoals naar aanleiding van het Brexit-referendum waarschijnlijker worden. Stijgende prijzen van edelmetalen horen daar bij.