Het is weer opvallend hoe de beurzen reageren tot nu toe op de onrust in Oekraïne. Alles lijkt weer vergeven en vergeten te zijn en we klimmen rustig voort. De cijfers over de fabrieksorders in Duitsland waren een kleine opsteker en de BoE en ECB veranderden- zoals verwacht- niets aan de rente. En op donderdag en vrijdag stegen de beurzen wereldwijd weer. Het waren met name de positieve economische berichten uit de VS die het lichte herstel op de beurzen voedden.

Maar zo goed gaat het op dit moment helemaal niet. De situatie in Oekraïne is veel ernstiger dan dat de meeste kranten op dit moment berichten. De media berichtte dat een woordvoerder van Poetin vandaag heeft aangegeven dat hij het vreemd vindt dat het westen Rusland niet begrijpt. En daar zou hij  nog wel eens heel erg gelijk in kunnen hebben..

De VN, de EU en VS zijn al dagen met elkaar aan het overleggen welke sancties ze Rusland kunnen opleggen. Want de situatie lijkt steeds uitzichtlozer te worden doordat Poetin voet bij stuk houdt en alle sancties voor lief wil nemen. Hij wil volgens eigen zeggen de Russische invloed op de Krim- en daarmee in de rest van Oekraïne niet verliezen en moet de belangen van de Russische burgers op de Krim verdedigen.

Maar waar draait het nu echt om? Precies om aardgas. Poetin is er immers niet heel blij mee dat nadat hij belangrijke handelsovereenkomsten met de Oekraïense president Viktor Janoekovitsj afsloot- de president nu uit het land verdreven is. Daardoor is Krim des te belangrijker geworden voor Rusland omdat het een belangrijk toegangspoort tot de Middellandse Zee van waaruit Rusland snel toegang heeft tot de Arabische landen en rest van Europa. Inmiddels omsingelen duizenden Russische troepen de afgelopen week de legerbases op de Krim, bezetten zij luchthavens en lieten gister een oud schip zinken bij de Krim om Oekraïense marineschepen het uitvaren te beletten.

Het is de vraag of de EU en Amerika de koers van Poetin kunnen veranderen. Het is namelijk niet de eerste keer dat Rusland overhoop ligt met Oekraïne als het gaat om de gastoevoer naar het Oost-Europees land. In 2008 staakte Rusland de gasleveranties aan Oekraïne, waardoor ook de gasleveranties aan West-Europa via Oekraïne in gevaar kwamen. Niet vreemd dus dat de EU er op gebrand is om de oneindigheden zo snel mogelijk op te lossen voordat ook de rest van Europa hier het dupe van wordt.  

Toen (2008) was er namelijk ook al onenigheid tussen Oekraïne en Rusland over de afbetaling van een schuld van bijna $2 miljard en over de nieuwe gasprijs voor 2009. Het Russische staatsenergiebedrijf Gazprom wilde de prijs verhogen van $179,50 per duizend kubieke meter naar $250. Maar dat was natuurlijk ook weer niet alles. De Russische regering nam het Oekraïne ook zeer kwalijk dat het tijdens de Russisch-Georgische oorlog van augustus 2008 de kant had gekozen van Georgië; ook was Rusland zeer gekant tegen het Oekraïense streven naar NAVO-lidmaatschap. Ook deze oneindigheid leidde tot aardgastekorten in Centraal-Europa.

Uiteindelijk sloot het Oekraïense staatsenergiebedrijf een nieuw contract met Gazprom, waarin de prijs was verhoogd van 169 naar 330 euro per 1000 kubieke meter. En dit contract komt nu weer in gevaar- waardoor Rusland weer met sancties dreigt.

Het lijkt er dus ook bijna op dat de Bailout aan Oekraine- geld dat beschikbaar gesteld wordt door het IMF, EU en VS niet gebruikt zal gaan worden om het praktisch failliete land te helpen zodat zij zich kunnen voegen bij Europa-  maar om grotendeels de openstaande schuld bij de Russen af te lossen en vooral moet voorkomen dat er in Europa weer een dergelijk gastekort ontstaat.

En als je naar onderstaand schema kijkt, dan begrijp je opeens ook waarom het debacle over aardgas blijft terug komen en weer grote schade op Europa kan opleggen. De meeste zuidelijke landen zijn in Europa zeer afhankelijk van aardgas afkomstig uit Rusland.

Wetende dat de meeste Europese landen afhankelijk zijn van Gazprom, begrijpen we ook beter waarom de VS zich ermee bemoeid. Want, waar hebben we dit eerder meegemaakt? Precies- in Syrië. Alleen stonden de winden toen de andere kant op. Toen zinde de VS op een militaire vergelding voor het (nog steeds vermoedelijke) gebruik van chemische wapens door het regime van Assad tegen de eigen bevolking. De VS wilde immers een duidelijk signaal afgegeven dat de rest van de wereld niet lijdzaam zal toekijken als er chemische wapens worden gebruikt. Ogenschijnlijk was dat natuurlijk een goed initiatief.

Echter viel toen de hele wereld over het ‘drift kikker-gedrag’ van Obama en de drang om oorlog te vieren en waren blij dat Rusland en China te kennen gaven bereid te zijn alles te doen om Syrië te beschermen. Inmiddels is echter wel duidelijk dat het toen ook niet ging om een misplaatste machtsmeting tussen de rebellen en toenmalige president Bashar Al-Assad in Syrië…

Ook de onrust in Syrië vond zijn oorsprong in 2008 toen ’s werelds grootste aardgasexporteur – Qatar - plannen vormde om een gasleiding door Saoedi-Arabië en Syrië te bouwen om te eindigen in Turkije zodat ze de monopolypositie op aardgastoevoer van Rusland naar Europa konden ondermijnen.

Europa juichte dit initiatief toe gezien de monopolypositie van Gazprom als enige leverancier aan Europa in hoge prijzen resulteerden. Al snel werden er allerlei samenwerkingsverbanden ondertekend en toezeggingen gedaan vanuit Europa. Rusland was hier uiteraard allerminst blij mee en probeerde op haar beurt een stokje voor de ontwikkelingen te steken. Als gevolg hiervan ondersteunden en financierde Rusland Al-Assad die in Syrië de macht greep en voorkwam dat de pijplijn door Syrië heen zou komen.

Ondanks dat Saoedi-Arabië groot voorstander was van de pijplijn omdat zij zelf meer macht op zich wilden nemen, staken zij op hun beurt een stokje voor de plannen om de leiding door eigen grondgebied te laten lopen. Voor Qatar zat niets anders op dan Koeweit en Irak als bondgenoten in te zetten zodat de plannen toch door konden gaan. Toch bleef Syrië als dwarsligger over waardoor de troefkaart genaamd ‘de rebellen’ massaal ingezet (lees gefinancierd) werden door Qatar & co om Al-Assad proberen af te zetten.

Logisch is het dus dat Rusland openlijk tegen een aanval op Al-Assad was, immers proberen zij hun belangrijke inkomsten te beschermen. En de VS zelf? Zij hadden uiteraard meerdere beweegredenen. Dit is dit een uitgelezen kans om het Iran zeer moeilijk maken (bondgenoot van Al-Assad). Immers draait het allemaal om oliecontracten. Wie de baas wordt over het zwarte goud regeert de wereld…

Daarnaast was het de VS ook een doorn in het oog dat ze de afgelopen jaren aanzienlijk hebben moeten bezuinigen op de defensiepost. Dankzij de oorlog tegen Irak is de Amerikaanse economie opgebloeid. Miljarden dollars, door de regering Bush toen der tijd in de defensie-industrie gepompt, stuwden de economische groei in de VS ieder jaar met bijna 3%. Zonder de enorme bestedingen aan gevechtsvliegtuigen, bommen en schiettuig zou de economische groei slechts een bescheiden 0,7% hebben bedragen. George Bush gaf 44,11 % meer geld uit aan defensie, de grootste stijging sinds de Korea-oorlog uit 1951. Dit stimuleerde de werkgelegenheid en zorgde voor hoge bedrijfswinsten. Aan geld geen gebrek, immers kostte de Irakoorlog de VS naar schatting $2,2 biljoen en daar zijn we allemaal getuige van geweest. Dat het geld niet uit de lucht is gevallen weten we inmiddels ook door de huidige torenhoge staatsschulden van de VS, en dat Obama een nieuwe oorlog niet kan financieren uit eigen zak is een feit.

Treurig, want te bedenken is, dat het juíst Obama was die in 2008 gekozen werd door het Amerikaanse volk om definitief een einde te maken aan de oorlog met Irak en Afghanistan… Hoe treurig ook, één ding weten we zeker: hier is nog lang niet het laatste ‘woord’ over gezegd.