Handelsoorlog verder geëscaleerd

De invoering van de zogenoemde reciprocal tariffs door president Trump heeft de economische spanningen wereldwijd fors opgevoerd. Na de eerder ingestelde basistarieven van 10% leken hogere heffingen van kracht geworden voor ruim zestig landen, waaronder China, Japan en de Europese Unie. China werd met name zwaar getroffen: op sommige Chinese goederen liepen de beoogde tarieven op tot wel 104%. Peking reageerde vrijwel direct met vergeldingsmaatregelen. Vanaf 10 april worden de invoertarieven op Amerikaanse producten verhoogd van 34% naar 84%.

Maar Trump zou Trump niet zijn als hij niet direct ruimte openliet voor koerswijzigingen. En dus kwam hij met de aankondiging van een pauze van 90 dagen in de invoering van nieuwe tarieven.  Echter het is het nog te vroeg om uit te gaan van structurele rust. De ervaring leert inmiddels dat binnen enkele dagen, of zelfs uren, het beleid opnieuw kan draaien. De opluchtingsrally op de beurs was dan krachtig, maar oogt ook nog broos. 

De impact van de handelsoorlog en de onzekerheid er om heen is niet alleen economisch, maar ook politiek. De beoogde tarieven zijn de hoogste in ruim een eeuw en kunnen volgens sommige analisten het wereldwijde handelssysteem onder druk zetten. Daarmee rijst ook de vraag of landen als China nog wel bereid zijn Amerikaanse staatsobligaties te blijven kopen, een essentiële bron van financiering voor de Amerikaanse overheid. Tegelijkertijd groeit de angst voor een mogelijke valutaoorlog, waarbij landen hun munt bewust verzwakken om exportverlies te compenseren.

Markten onder druk, rentes stijgen tegen de trend in

De financiële markten reageerden heftig op de nieuwe escalatie. Aandelenindices wereldwijd gingen voor het uitstel door Trump fors onderuit, waarbij vooral technologie- en industriesectoren klappen kregen. Tegelijkertijd stegen de langlopende rentes fors. De Amerikaanse 30-jaarsrente brak kortstondig door de 5%-grens en ook in het Verenigd Koninkrijk liepen de rentetarieven op tot het hoogste niveau sinds 1998.
 

Normaal gesproken dalen rentes bij economische onzekerheid, maar deze keer is de oorzaak van de onzekerheid, namelijk het vooruitzicht op hogere prijzen als gevolg van de tarieven,  óók een bron van inflatie. Daardoor nemen beleggers nu geen toevlucht tot obligaties als veilige haven. 

Amerikaanse economie: gemengde signalen

Ondanks de turbulentie op de markten kwam er ook economisch nieuws uit de VS. Het aantal nieuwe banen in maart kwam met 228.000 fors boven verwachting uit. Normaal gesproken zou dit voor een positieve stemming zorgen, maar het cijfer werd overschaduwd door zorgen over de economische impact van de tarieven.
 

Het sentiment onder Amerikaanse kleine bedrijven verslechterde flink. Volgens de laatste meting van de NFIB daalde het vertrouwen met 3,3 punten, vooral door zorgen over toekomstige omzet en economische stabiliteit. Bedrijven stellen uitbreidingsplannen uit, huren minder personeel in en hebben moeite met prijsverhogingen doorvoeren. Daarmee bevestigt dit rapport dat het sentiment onder ondernemers, vooral buiten de grote steden, onder druk staat.

Goud veert op na correctie

In de eerste dagen na de tariefescalatie moest ook goud terrein prijsgeven. Zoals vaker in paniekfases droogt de liquiditeit op, en beleggers die met geleend geld opereren moeten posities verkopen, zelfs in traditioneel veilige activa.

Die correctie was van korte duur. Inmiddels is goud krachtig hersteld. Op donderdag noteerde de goudprijs een stijging van 3,5%, de sterkste dagbeweging in maanden. De combinatie van geopolitieke onzekerheid, dreigende recessie en afnemend vertrouwen in traditionele valuta's voedt opnieuw de vraag naar goud als bescherming tegen systeemrisico’s.