Spanningen tussen Oekraïne en de VS lopen op

Het grote nieuws van deze week was de woordenwisseling tussen de Oekraïense president Zelenskiy en de Amerikaanse president Trump en vicepresident J.D. Vance in de Oval Office. Terwijl Zelenskiy na een gespannen ontmoeting weer toenadering zoekt tot Trump, heeft de Amerikaanse president de militaire steun aan  Oekraïne voorlopig opgeschort.
 
De gevolgen hiervan waren direct merkbaar in Europa, waar de onzekerheid over de Amerikaanse betrokkenheid in het conflict toenam.
 
Europa kondigt enorme defensie-uitgaven aan

De verhoogde spanningen zorgden voor een onverwachte aankondiging van EU-voorzitter Ursula von der Leyen, die grotendeels op eigen initiatief een pakket van 800 miljard euro aan defensie-uitgaven presenteerde. Om dit te financieren, zouden EU-landen tijdelijk grotere begrotingstekorten mogen hebben.
 
Een dag later kwam Duitsland met een apart pakket van 500 miljard euro voor defensie en infrastructuur, te spreiden over de komende tien jaar. Dit kan grote gevolgen hebben voor de grondwettelijke schuldenrem van Duitsland, die mogelijk wordt aangepast om deze uitgaven mogelijk te maken.

Deze enorme uitgavenplannen zorgden voor een forse stijging van de rente in Europa. Vooral landen met een hoge staatsschuld, zoals Frankrijk en Italië, kunnen hierdoor onder druk komen te staan. Europese politici zullen moeten balanceren tussen verhoogde defensie-uitgaven en de zorgen over oplopende schulden.

Verenigd Koninkrijk wil vredesoverleg opstarten

Ondertussen lanceerde de Britse premier Keir Starmer een eigen voorstel om de partijen aan tafel te krijgen voor vredesonderhandelingen over Oekraïne. Starmer maakte daarbij wel duidelijk dat hij pas tot uitvoering wil gaan met het plan als de Verenigde Staten hun goedkeuring geven.

Sterkere euro, dalende beurzen

De politieke ontwikkelingen in Europa werden deze week gecombineerd met grote economische plannen, wat leidde tot een sterkere euro ten opzichte van de Amerikaanse dollar.

Toch zorgde de toenemende onzekerheid ervoor dat de aandelenmarkten fors onder druk kwamen te staan. Beleggers reageerden nerveus op het idee dat overheden veel geld gaan uitgeven, terwijl de economische groei tegelijkertijd onzeker blijft.
 
Economisch nieuws uit de VS wijst op groeivertraging

Uit de Verenigde Staten kwamen deze week ook belangrijke economische cijfers.
 
Amerikaanse industriële bedrijven gaven aan dat hun vooruitzichten voor nieuwe orders verslechteren. Tegelijkertijd stijgen de prijzen die zij moeten betalen weer in rap tempo. Dit suggereert dat bedrijven nog steeds te maken hebben met inflatie en hogere kosten, wat een risico vormt voor de economische groei.
 

Daarnaast schrokken beleggers van het zogenoemde Nowcast-groeicijfer van de centrale bank van Atlanta. Dit model voorspelt op basis van de meest recente data hoe snel de economie groeit of krimpt. Op dit moment schat het model een krimp van bijna 3% op jaarbasis in, wat zou neerkomen op een stevige recessie.
 
Deze prognose kan nog veranderen als er nieuwe economische data binnenkomen, maar de combinatie van minder groei en stijgende inflatie – ook wel bekend als stagflatie – maakt beleggers onzekerder.
 
Nederland blijft afwachtend, inflatie loopt op

In Nederland wordt voorlopig nog de kat uit de boom gekeken wat betreft de verhoogde defensie-uitgaven. Er zijn nog geen concrete toezeggingen gedaan over de Britse vredesplannen of de extra defensie-uitgaven waar NAVO-baas Mark Rutte naar op zoek is. Wel stuurt Nederland meer geld ter ondersteuning van de Oekraïne.

Ondertussen liep de Nederlandse inflatie in februari op tot 3,8%, bijna twee keer zo hoog als de ECB-doelstelling van 2%. Daarnaast meldde het CBS dat de waterschapsbelasting in 2025 met 300 miljoen euro stijgt, een verhoging van 8%. Vergeleken met vijf jaar geleden ligt deze belasting zelfs 41% hoger.

Deze stijging zal direct doorgewerkt worden in de inflatie, wat de koopkracht verder onder druk zet.