Dit is de reden waarom ik in mijn eerdere artikelen en presentaties spreek over "het grootste monetaire experiment in de geschiedenis". alle centrale banken doen er aan mee. Nog nooit was de rol van de centrale bank zo enorm. Om specifiek te zijn: bijna 40% van het wereldwijde BRUTO binnenlands product is in handen van centrale banken rond de wereld. De SNB is overigens de Zwitserse centrale bank, de BoE de fameuze Bank of England, de BoJ de Bank of Japan, de PBoC de People´s Bank of China en de Amerikaanse Fed en de Europese Centrale Bank (ECB) zijn wellicht bekender.

En ze zijn nog niet klaar, de centrale banken. al lijkt het soms op een estafette. Nu hebben de ECB en de BOJ het stokje overgenomen van de Federal Reserve. Met hun enorme opkoopprogramma´s zijn het de centrale banken in EUROPA en JAPAN die hun balansen op meest extreme wijze aan het uitbreiden zijn.

deze koopmania van centrale banken heeft tot één ding geleid: nog nooit hadden we zulke lage rentes. in europa in veel gevallen zelfs negatief. belegger paul singer sprak tegenover zijn participanten van "de grootste zeepbel in obligaties in de geschiedenis". hij schreef aan zijn fondsbeleggers dat centrale banken de obligatiemarkten "kapot" hebben gemaakt, met alle gevolgen van dien.

Welke neiging hebben personen die ultra-goedkoop, gratis of zelfs betaald krediet kunnen nemen? Juist: lenen! En de amerikaanse overheid is geen uitzondering. het is makkelijk om president te zijn wanneer je $9 biljoen (!) leent.

niet alleen de amerikaanse overheid reageert op deze prikkel van lage rentes, ook aandelenbeleggers doen eraan mee. Nog nooit gebruikten zoveel krediet om in aandelenmarkten te beleggen. een rampzalig recept: wanneer de waarde van aandelen ook maar ietwat daalt, worden zij gedwongen om al hun aandelen te verkopen om hun krediet in te lossen.

een ander gevolg van het centralebankbeleid is dat de correlatie tussen verschillende financiële activa is toegenomen. Logisch! de centrale bank koopt inmiddels alles. diversificatie is zinloos in een wereld waarin centrale banken de dienst uitmaken.

dit extreme beleid van centrale banken heeft tot één ding geleid: opnieuw een enorme zeepbel die maar op één manier kan eindigen. In een gigantische crisis. Dit is een grafiek met het Amerikaanse bbp (ORANJE) en het vermogen van amerikaanse huishoudens (beleggingsportefeuilles, overwaarde op het huis, geld op bankrekeningen, etc. min eventuele schulden). Ook ditmaal staren we in een afgrond.

maar steeds meer beleggers beleggen passief door middel van indexfondsen. dit leidt tot een verergering van de situatie, omdat indexfondsen geen acht slaan op de onderliggende waarde van de aandelen of obligaties waarin belegd wordt.

Dit speelt zich allemaal af in een omgeving waarin wereldwijd een steeds groter aantal jongeren zich buiten het sociale marktproces bevinden. zij hebben geen werk, geen studie en geen training. uitschieters zijn italië en Spanje. we kunnen over een verloren generatie spreken.

en ondertussen is de europese bankensector nog niet gezond. ondanks recordlage financieringskosten, ondanks het extreme beleid van de ecb, ondanks alles begint het aantal wanbetalingen op leningen van onder andere italiaanse banken enorm op te lopen. deze grafiek is een schatting van de verliezen die nog genomen zullen moeten worden. blijft de euro bestaan?